همه چیز درباره شرکت OpenAI

OpenAI یک شرکت تحقیقاتی و توسعه‌دهنده نرم‌افزارهای هوش مصنوعی است که در سال ۲۰۱۵ تأسیس شد. هدف اصلی OpenAI، توسعه و پیشرفت در زمینه‌هایی همچون یادگیری ماشین، تولید متن و در نهایت هوش مصنوعی عمومی (AGI) می‌باشد. این شرکت به عنوان یک پیشگام و متشکل از تیمی از دانشمندان، مهندسان و کارآفرینان برجسته در زمینه هوش مصنوعی شناخته می‌شود و فعالیت‌های آن در حوزه‌های متعددی از جمله بینایی ماشین، پردازش زبان طبیعی و تحلیل داده‌های پیچیده انجام می‌شود.

یکی از ویژگی‌های برجسته OpenAI، عمومیت هوش مصنوعی است. این به معنای آن است که آنها به دنبال توسعه سیستم‌هایی هستند که قادر به انجام یک طیف گسترده از وظایف هوشمندانه هستند، بدون نیاز به تنظیمات ویژه یا آموزش‌های خاص. این رویکرد باعث شده تا OpenAI به عنوان یک شرکت پیشرو در تلاش برای ساختن یک هوش مصنوعی کلان و تکنولوژی‌های مرتبط با آن شناخته شود.

شرکت OpenAI در طول 9 سال از شروع فعالیت، به موفقیت‌های بسیار بزرگی دست پیدا کرده است که یکی از آنها موتور زبانی GPT می‌باشد. GPT (Generative Pre-trained Transformer)، یک مدل یادگیری عمیق است که قادر به تولید متن‌هایی با کیفیت بالا می‌باشد. این موتور توانسته است در زمینه‌های مختلف از تولید متون تا حل مسائل پیچیده مورد استفاده قرار گیرد و از مهم‌ترین دستاوردهای OpenAI به شمار می‌رود. با ما همراه باشید تا در ادامه‌ی این مقاله با تاریخچه‌ی این کمپانی و همچنین دست آوردهای خارق العاده‌ی این شرکت پویا در زمینه‌ی هوش مصنوعی، از مدل هوش مصنوعی GPT گرفته تا مدل هوش مصنوعی SORA و غیره آشنا شوید.

تاریخچه‌ی شرکت OpenAI

برای بهترین توضیح درباره تاریخچه‌ی شرکت OpenAI، باید سوال زیر را مورد بررسی قرار دهیم:

چگونه کل‌کل شخصی ایلان ماسک به تاسیس بزرگ‌ترین شرکت هوش مصنوعی ختم شد؟

امروزه با بیش از صد میلیون کاربر در سراسر جهان و دو میلیارد بازدید ماهانه، OpenAI، شرکت مادر ChatGPT، یکی از قدرتمندترین شرکت‌های حوزه فناوری در دنیا محسوب می‌شود. آنچه OpenAI را به چنین بازیگر نیرومندی در سیلیکون ولی تبدیل کرده، مدل هوش مصنوعی GPT است که به این شرکت توانایی‌های فوق‌العاده‌ای می‌بخشد.

در مقالات پیشین ژورنال هامیا، درباره مدل‌های زبانی بزرگ بحث کردیم و دیدیم که چگونه یادگیری ماشین و یادگیری عمیق، منجر به انقلاب در حوزه هوش مصنوعی شدند و موجب پدید آمدن سیستم‌هایی همچون ChatGPT گردیدند. در این بخش از مقاله، قصد داریم به تاریخچه شرکت OpenAI بپردازیم و ببینیم که چگونه شرکتی که برای مقابله با خطرات هوش مصنوعی تأسیس شده بود، خود به خطرناک‌ترین بازیگر این عرصه تبدیل شد.

برای این کار باید ابتدا زمان را چند سال به عقب برده و به سال 2015 برگردیم. در اواسط دهه 2010، هوش مصنوعی تقریباً یک انحصار بود که توسط شرکت گوگل کنترل می‌شد. بخش DeepMind گوگل بیش از هفتاد و پنج درصد از متخصصان حوزه هوش مصنوعی را استخدام کرده بود و به صورت آرام و بی‌سروصدا در زمینه هوش مصنوعی و فناوری فعالیت می‌کرد. این انحصاری شدن عرصه، مورد پسند سایر بازیگران سیلیکون ولی و چهره‌های سرشناس نبود. به همین دلیل، تعدادی از این افراد به رهبری ایلان ماسک تصمیم گرفتند یک شرکت رقیب ایجاد کنند تا قدرت در انحصار گوگل نباشد.

شرکت جدید برخلاف DeepMind گوگل، قرار بود یک سازمان غیرانتفاعی باشد و همه مردم بتوانند در جریان دستاوردهای آن قرار گرفته و از آنها استفاده کنند. این شرکتِ نرم‌افزاری با منبع باز، به طرز خلاقانه‌ای OpenAI یا هوش مصنوعی باز نام‌گذاری شد.

موسسان این شرکت عبارت بودند از: سم آلتمن (Sam Altman) مدیر شتاب‌دهنده وای (Y Combinator) که بزرگترین مرکز رشد استارت‌آپ‌ها در جهان بود؛ گرگ بروکمن (Greg Brockman) مدیر فناوری استارت‌آپ استرایپ (Stripe)؛ ایلیا ساتسکور (Ilya Sutskever)، جان شولمن (John Schulman) از متخصصان یادگیری ماشین؛ و ایلان ماسک مدیر عامل شرکت‌های تسلا و اسپیس‌ ایکس. این افراد با حمایت شرکت‌هایی چون آمازون و افرادی مانند پیتر تیل (Peter Thiel)، قصد ایجاد ائتلافی در برابر گوگل و کمک به رشد هوش مصنوعی با رویکردی متفاوت را داشتند؛ هرچند این دوستی چندان ادامه پیدا نکرد.

ساختار غیرانتفاعی OpenAI، جابجایی مبالغ هنگفت پول در آن را امکان‌پذیر نمی‌ساخت و جذب نخبگان و متخصصان برجسته این حوزه برای کار در این شرکت را دشوار می‌کرد.

در سال 2018، ایلان ماسک که از سرعت پیشرفت OpenAI ناراضی بود، از هیئت مدیره درخواست کرد ریاست شرکت را از سم آلتمن گرفته و به او واگذار کنند. پس از مخالفت هیئت مدیره، ایلان ماسک ادعا کرد که فعالیت‌های تسلا در حوزه هوش مصنوعی با منافع OpenAI در تعارض است و به همین دلیل از فعالیت در این شرکت استعفا داد. ماسک هنگام استعفا، قول داد که همچنان از OpenAI حمایت مالی کند و تا یک میلیارد دلار به آن کمک کند. اما از آن زمان به بعد، هیچ مبلغی بین ماسک و این شرکت رد و بدل نشد. با خروج ماسک، مشکلات مالی OpenAI بیش از پیش افزایش یافت.

همانطور که در مقالات پیشین گفته شد، کلیدی‌ترین موضوع در ساخت یک الگوریتم هوش مصنوعی، آموزش آن با حجم زیادی از داده‌هاست و این آموزش، اصلاً کار ارزانی نیست. از حقوق نیروهای متخصص گرفته تا اجاره فضای ابری و قدرت پردازش رایانه‌ای، شرکت OpenAI ماهانه صدها هزار دلار هزینه سیستم هوش مصنوعی خود را می‌پرداخت و تأمین این هزینه‌ها روزبه‌روز دشوارتر می‌شد. بنابراین، اعضای هیئت مدیره شرکت تصمیم گرفتند تا OpenAI را از یک سازمان غیرانتفاعی به یک شرکت انتفاعی با مسئولیت محدود تبدیل کنند. به این معنا که هر سرمایه‌گذار تنها می‌تواند تا سقف صد برابر میزان سرمایه‌گذاری خود، از شرکت سود ببرد.

با تغییر ساختار شرکت به سهامی خاص، مایکروسافت بلافاصله با مدیران OpenAI وارد مذاکره شد و با امضای یک قرارداد همکاری در سال 2019، یک میلیارد دلاری که ماسک قول داده بود را در اختیار این شرکت قرار داد. تنها یک سال بعد، OpenAI نسخه سوم مدل زبانی ترنسفورمر، یا همان Generative Pre-trained Transformer 3 که به اختصار GPT-3 نامیده می‌شد را منتشر کرد. GPT-3 بر پایه مدل ترنسفورمر بود که در مقالات قبلی توضیح داده شده بود و کیفیت متن تولید شده توسط آن به حدی بالا بود که تشخیص اینکه آیا توسط انسان نوشته شده یا خیر، غیرممکن بود. برنامه‌نویسان می‌توانستند این مدل زبانی را از طریق یک واسط برنامه‌نویسی کاربردی (API) به برنامه‌های خود متصل کنند و از آن در کارهای مختلف نظیر تحلیل داده‌ها، گفتگو با کاربران و حتی مدیریت کارهای روزمره استفاده نمایند.

در انتهای سال 2022، شرکت OpenAI نسخه عمومی از این مدل را با نام ChatGPT 3.5 برای همگان عرضه کرد که یک ربات گفتگو یا چت‌بات بود که از مدل GPT-3 برای پاسخگویی به گفتگوهای کاربران استفاده می‌کرد. با انتشار این نسخه عمومی، OpenAI از یک شرکت ناشناخته به اصلی‌ترین بازیگر در عرصه هوش مصنوعی تبدیل شد و تقریباً یک‌ شبه، گوی رقابت را از DeepMind گوگل ربود.

ChatGPT در مدت پنج روز از مرز یک میلیون کاربر گذشت و طی دو ماه، تعداد کاربران آن از صد میلیون نفر فراتر رفت. این سیستم به سرعت به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره مردم تبدیل شد؛ تا جایی که تعداد زیادی از مشاغل، یک‌ شبه منسوخ گردیدند و شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف، شروع به استفاده از این سرویس در بخش‌های گوناگون کاری خود نمودند.

در ابتدای سال 2023، مایکروسافت ده میلیارد دلار دیگر به OpenAI تزریق کرد و مالک 49 درصد از سهام این شرکت شد. مایکروسافت هوش مصنوعی GPT-4 را در سرویس‌های مختلف خود از جمله موتور جستجوی بینگ، مایکروسافت آفیس، مایکروسافت کوپایلت و حتی اسکایپ ادغام نموده است و با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، با شرکت گوگل در یک رقابت نزدیک قرار دارد. حتی ایلان ماسک که از استعفای بی‌موقع خود و جاماندن از این همه پیشرفت‌های OpenAI عصبانی شده بود، شرکت هوش مصنوعی خودش را تأسیس کرده تا به تنهایی با گوگل و مایکروسافت رقابت کند.

سرعت پیشرفت هوش مصنوعی در چند سال اخیر، شیب تصاعدی چشمگیری به خود گرفته است. در ماه مارس 2023، OpenAI نسخه چهارم از مدل زبانی خود را معرفی کرد که می‌تواند همزمان، پانصد برابر، پارامترهای بیشتری را بررسی نماید. این مدل بر اساس اطلاعات گسترده‌تری آموزش دیده و قادر است هر چیزی از تصویر گرفته تا کد برنامه‌نویسی را مورد بررسی قرار دهد و درباره آن ارائه نظر کند.

همزمان با رونمایی از GPT-4، تعدادی از فعالان حوزه فناوری درخواست توقف شش ماهه در عرصه هوش مصنوعی را مطرح کردند تا افراد مختلف، دولت‌ها و مردم فرصت بیشتری برای تأمل درباره تأثیرات این بخش از فناوری بر زندگی خود داشته باشند و بتوانند تصمیم‌گیری کنند. هر چند شرکت‌هایی همچون OpenAIو گوگل از این درخواست استقبال نکردند و به کار خود ادامه دادند.

سرعت پیشرفت هوش مصنوعی آنقدر زیاد شده است که در ماه می 2023، شرکت OpenAI اعلام کرد در دهه کنونی می‌تواند به یک مدل هوش مصنوعی فراهوشمند یا Super intelligence دست یابد؛ یک کنشگر دیجیتالی که دارای هوشی بسیار فراتر از مغز بزرگترین نوابغ انسانی است. با این اوصاف، آیا باید نگران آینده هوش مصنوعی باشیم؟ آیا این ربات که امروز ایمیل‌های ما را می‌نویسد، یک روز می‌تواند شغل ما را از ما بگیرد و حتی خطرناک‌تر از آن، به گونه‌ای برتر در جهان تبدیل شود؟

محصولات و دستاوردهای شرکت OpenAI

شرکت OpenAI در طول تقریباً 10 سال از شروع فعالیت خود، به دستاوردهای زیادی در حوزه‌ی تکنولوژی دست یافته است که در جدول زیر به چند نمونه از مهم‌ترین آنها پرداخته‌ایم.

ردیف	نام محصول	توضیحات	وبسایت رسمی	صنعت	تاریخ انتشار
1	OpenAI Five	OpenAI Five تیمی متشکل از پنج شبکه عصبی است و توسط شرکت Open AI توسعه یافته است که در تعدادی از رویدادهای نمایشگاهی Dota 2 از سال 2018 تا 2019 به رقابت پرداخت.	OpenAI research five OpenAI five	1. Video game industry  2. eSports 3. Artificial Intelligence (AI)	March 2017
2	MuseNet	MuseNet یک شبکه عصبی عمیق است که می‌تواند آهنگ‌های 4 دقیقه‌ای موسیقی را با 10 ساز مختلف تولید کند و می‌تواند سبک ها را با هم ترکیب کند.	OpenAI MuseNet	1. Deep learning 2. AI music generation  3. Generative AI  4. Artificial Intelligence (AI)	April 2019
3	GPT-3	GPT-3 یک چارچوب پردازش زبان طبیعی و تولید متن است که توسط OpenAI ایجاد شده است.	–	1. Language Modelling  2. Deep learning 3. Natural language processing 4. Generative AI	May 2020
4	OpenAI Codex	محصولی از OpenAI که زبان طبیعی را به کد ترجمه می‌کند.	OpenAI Codex	1. Programming 2. Natural language processing 3. Generative AI  4. Intelligent code completion	August 2021
5	Dall-E 2	DALL-E 2 یک سیستم هوش مصنوعی است که توسط OpenAI ایجاد شده و قادر به تولید تصاویر از یک توصیف زبان طبیعی است.	OpenAI Dall-E 2	1. AI image generation  2. Artificial Intelligence (AI) 3. Generative AI	April 2022
6	ChatGPT	ChatGPT یک چت بات مبتنی بر مدل زبانی است که توسط OpenAI بر اساس GPT-3.5 توسعه یافته است.	OpenAI ChatGPT	1. Chat (industry) 2. Chatbot  3. Generative AI  4. Artificial Intelligence (AI)	November 2022
7	GPT-4	GPT-4 (Generative Pre-trained Transformer 4) یک مدل چند وجهی بزرگ از OpenAI است که می‌تواند متون را درک کرده و به آنها پاسخ دهد. از جمله قابلیت‌های آن می‌توان به پاسخگویی به سوالات، تولید متن، ترجمه، خلاصه‌نویسی و حتی کدنویسی اشاره کرد.	OpenAI GPT-4	1. Generative AI  2. Artificial Intelligence (AI)	March 2023
8	GPTBot	GPT-Bot یک ربات چت زبانی است که توسط OpenAI ایجاد شده و برای اهداف مختلفی مانند تولید محتوای خلاقانه، پاسخ به سؤالات و حتی کمک به کارهای تحقیقاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.	OpenAI GPTBot	1. Artificial Intelligence (AI) 2. Web scraping 3. Generative AI	August 2023
9	ChatGPT Enterprise	ChatGPT Enterprise یک نسخه تجاری متمرکز از ChatGPT از OpenAI است.	OpenAI ChatGPT Enterprise	1. Generative AI  2. Artificial Intelligence (AI)	August 2023
10	Dall-E 3	DALL-E 3 یک سیستم هوش مصنوعی پیشرفته‌تری از DALL-E 2 است که توسط OpenAI ایجاد شده و قادر به تولید تصاویر از یک توصیف زبان طبیعی است.	OpenAI Dall-E 3	1. Generative AI  2. Digital art 3. Synthetic Media 4.  Artificial Intelligence (AI)	September 2023
11	Sora	Sora یک مدل هوش مصنوعی متن به ویدیو است که توسط OpenAI توسعه یافته است که می‌تواند بر اساس درخواست‌های کاربر ویدیوهایی تا یک دقیقه تولید کند.	OpenAI Sora	1. Synthetic Media  2. AI video generation 3. Generative AI	February 2024