بیت کوین و اتریوم، دو نام آشنا در دنیای ارزهای دیجیتال، هر یک با اهداف و قابلیتهای منحصربهفرد خود، توجه سرمایهگذاران، توسعهدهندگان و علاقهمندان به فناوری بلاک چین را به خود جلب کردهاند. بیت کوین، به عنوان نخستین ارز دیجیتال جهان، راه را برای سیستمهای مالی غیرمتمرکز هموار ساخت و بهعنوان یک ذخیره ارزش قابل اعتماد، جایگاه خود را تثبیت کرد. از سوی دیگر، اتریوم پا را فراتر گذاشته و بستری را برای ایجاد قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز فراهم آورده است که میتواند به تغییر زیرساختهای اینترنت و شکلگیری وب ۳ منجر شود.
این مقاله از هامیا ژورنال با نگاهی جامع به تفاوتهای اساسی میان بیت کوین و اتریوم، از نحوه عملکرد و سازوکار اجماع گرفته تا اهداف و موارد استفاده، شما را در درک بهتر این دو غول ارز دیجیتال یاری خواهد کرد. اگر به دنبال آن هستید که بدانید کدام یک از این فناوریها برای سرمایهگذاری مناسبتر است یا کدام آینده روشتری در انتظار دارد، مطالعه این مقایسه کامل به شما کمک خواهد کرد تا تصمیمگیری آگاهانهتری داشته باشید.
فهرست مطالب
مروری بر بیت کوین و اتریوم
ارز دیجیتال اتر (ETH)، که ارز بومی شبکه اتریوم (Ethereum) محسوب میشود، پس از بیت کوین (BTC)، به عنوان دومین توکن دیجیتال پرطرفدار شناخته میشود. با توجه به جایگاه آن به عنوان دومین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار، مقایسه این دو ارز امری بدیهی است.
اتر و بیت کوین از جنبههای گوناگون شباهتهایی با یکدیگر دارند: هر دو نوعی ارز دیجیتال هستند که در صرافیهای آنلاین مورد معامله قرار میگیرند و در انواع مختلف کیف پولهای ارز دیجیتال قابل ذخیرهسازی هستند. با این وجود، تفاوتهای اساسی قابل توجهی میان آنها وجود دارد. هدف از طراحی بیت کوین، ارائه جایگزینی برای ارزهای فیزیکی یا فیات بوده است. در مقابل، اتریوم برای قراردادهای هوشمند پیچیده و برنامههای غیرمتمرکز طراحی شده است که به باور بسیاری، بخشی از زیرساخت در حال ظهور (و بالقوه) اینترنت آینده، موسوم به نسل سوم اینترنت یا Web 3.0، را تشکیل میدهند.
نکات برجسته
- بیت کوین، ظهور نوع کاملاً جدیدی از پول دیجیتال را نمایان ساخت که خارج از سلطه و کنترل هر دولت یا شرکتی فعالیت میکند.
- با گذشت زمان، این نکته برای همگان آشکار شد که یکی از نوآوریهای بنیادین نهفته در پس بیت کوین، یعنی فناوری بلاک چین، میتواند در راستای اهداف دیگری نیز مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
- اتریوم با استفاده از فناوری بلاک چین، به حفظ یک شبکه پرداخت غیرمتمرکز مبادرت میورزد و در پی آن است که به بنیان و اساس وب ۳، زیرساختی که به منظور غیرمتمرکزسازی اینترنت در حال شکلگیری است، تبدیل شود.
بیت کوین
بیت کوین در ژانویه ۲۰۰۹ راهاندازی شد. این ارز، ایدهای نوآورانه را که در مقالهای سفید توسط فردی ناشناس با نام ساتوشی ناکاموتو مطرح شده بود، معرفی نمود. بیت کوین به عنوان یک ارز آنلاین و بدون هیچ مرجع مرکزی، در تقابل با ارزهای صادر شده توسط دولتها، معرفی گردید. هیچ سکه فیزیکی برای آن وجود ندارد، بلکه صرفاً تراکنشهایی هستند که در یک دفتر کل توزیع شده (DLT) رمزگذاری شده، ثبت میشوند.
اگرچه بیت کوین نخستین تلاش برای ایجاد یک ارز آنلاین از این دست نبود، اما به عنوان موفقترین آنها شناخته میشود. در نتیجه، به عنوان پیشگام تقریباً تمامی ارزهای دیجیتالی که از آن زمان تاکنون ظهور کردهاند، قلمداد میگردد.
در طول سالیان متمادی، مفهوم ارز مجازی و غیرمتمرکز، در میان قانونگذاران و نهادهای دولتی، مقبولیت یافته است. اگرچه بیت کوین تنها در معدودی از کشورها به طور رسمی به عنوان وسیلهای برای پرداخت یا ذخیره ارزش به رسمیت شناخته شده، اما توانسته جایگاهی برای خود تثبیت نماید و علیرغم بررسی و بحثهای مستمر، به همزیستی با نظام مالی ادامه میدهد.
نکته حائز اهمیت: در ابتدای رونق ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۱۷، ارزش بازار بیت کوین تقریباً ۸۷٪ از کل بازار ارزهای دیجیتال را شامل میشد. تا اواخر اوت ۲۰۲۲، سهم بازار بیت کوین به ۳۹.۶٪ کاهش یافت، اما تا ژوئن ۲۰۲۴، مجدداً به بیش از ۴۸٪ افزایش یافت.
اتریوم
از فناوری بلاک چین برای ایجاد برنامههایی استفاده میشود که فراتر از صرفاً فعالسازی یک ارز دیجیتال عمل میکنند. اتریوم که در ژوئیه ۲۰۱۵ راهاندازی شد، به عنوان بزرگترین و تثبیتشدهترین پلتفرم نرمافزاری غیرمتمرکز متنباز شناخته میشود.
اتریوم این امکان را برای توسعهدهندگان فراهم میآورد که قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز (dApps) را بدون وقفه، تقلب، کنترل یا مداخله شخص ثالث ایجاد و مستقر نمایند. برای تحقق این هدف، اتریوم با زبان برنامهنویسی اختصاصی خود که بر روی یک بلاک چین اجرا میشود، ارائه میگردد.
کاربردهای بالقوه ماشین مجازی اتریوم با استفاده از توکن رمزنگاری بومی آن، اتر (ETH)، بسیار گسترده است. در واقع، اتریوم در راستای غیرمتمرکز کردن وب در حال توسعه است. نحوه تعامل ما با وب احتمالاً تغییر چندانی نخواهد کرد، اما نحوه عملکرد آن در پسزمینه در حال تغییر است تا با استفاده از برنامههای توسعه یافته در اتریوم و بلاک چینهای مشابه، نهادهای متمرکز را حذف نماید.
اتر به طور کلی چهار هدف را دنبال میکند: به عنوان یک ارز دیجیتال در صرافیها معامله میشود، به عنوان یک سرمایهگذاری نگهداری میشود، برای خرید کالاها و خدمات مورد استفاده قرار میگیرد و در شبکه اتریوم برای پرداخت هزینههای تراکنش به کار میرود.
تفاوتهای اساسی
در حالی که هر دو شبکه بیت کوین و اتریوم بر پایه اصل دفتر کل توزیعشده و رمزنگاری بنا شدهاند، از جنبههای فنی گوناگونی با یکدیگر متمایز هستند. به عنوان مثال، تراکنشها در شبکه اتریوم میتوانند حاوی کد اجرایی باشند، در حالی که دادههای پیوست شده به تراکنشهای شبکه بیت کوین صرفاً برای ثبت اطلاعات تراکنش مورد استفاده قرار میگیرند. سایر تفاوتها شامل زمان بلاک (یک تراکنش ETH در عرض چند ثانیه تأیید میشود، در مقایسه با چند دقیقه برای BTC) و همچنین تفاوت در سازوکارهای اجماع آنهاست: بیت کوین از اثبات کار (PoW) بهره میبرد، در حالی که اتریوم از اثبات سهام (PoS) استفاده میکند.
نکته مختصر: بلاک چینها و شبکههای بیت کوین و اتریوم از نظر اهداف کلی خود متفاوت هستند. بیت کوین به عنوان جایگزینی برای ارزهای ملی ایجاد شد و بنابراین هدف آن تبدیل شدن به وسیلهای برای مبادله و ذخیره ارزش است. اتریوم به عنوان بستری برای تسهیل قراردادها و برنامههای تغییرناپذیر و برنامهپذیر از طریق یک ماشین مجازی جهانی و همچنین قرار گرفتن در جایگاه زیرساخت پشتیبان وب ۳ در نظر گرفته شده بود.
مقایسه اثبات کار و اثبات سهام
بیت کوین از یک پروتکل اجماع به نام اثبات کار (PoW) بهره میبرد که شامل رقابتی در سطح شبکه برای حل یک مسئله رمزنگاری، پیش از آغاز فرآیند تأیید و ثبت تراکنشها توسط شبکه است. در سپتامبر ۲۰۲۲، اتریوم به اثبات سهام (PoS) مهاجرت کرد؛ مجموعهای از ارتقاءهای پیوسته که موجب افزایش امنیت و پایداری اتریوم گردید. بخشی از این انتقال به اثبات سهام، به منظور رفع مسائل مرتبط با مقیاسپذیری، شامل دانکشاردینگ (danksharding) است که از طریق بهروزرسانیهای آتی به آن پرداخته خواهد شد.
یکی از انتقادات اصلی وارد بر اثبات کار، مصرف انرژی بسیار بالای آن به دلیل نیاز به توان محاسباتی قابل توجه است. اثبات سهام، توان محاسباتی را با سهامگذاری جایگزین میکند (و در نتیجه مصرف انرژی را کاهش میدهد) و ماینرها را با اعتبارسنجها جایگزین مینماید؛ اعتبارسنجهایی که داراییهای ارز دیجیتال خود را به منظور فعالسازی قابلیت ایجاد بلوکهای جدید، سهامگذاری میکنند.
اهداف
BTC و ETH هر دو ارز دیجیتال محسوب میشوند، اما هدف اصلی اتر، تثبیت خود به عنوان یک سیستم پولی جایگزین نیست، بلکه تسهیل و کسب درآمد از عملکرد قراردادهای هوشمند، برنامههای غیرمتمرکز (dApps) و هر راهحل بلاک چین دیگری است که میتوان تصور کرد.
بیت کوین در وهله نخست به عنوان یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز ایجاد شد و هدف آن، خدمت به عنوان یک سیستم پول نقد الکترونیکی همتا به همتا (P2P) بود که به افراد این امکان را میدهد تا بدون نیاز به یک مرجع مرکزی، ارزش ارسال و دریافت کنند. با گذشت زمان، به عنوان ذخیره ارزش، مشابه “طلای دیجیتال” نیز تلقی شده است که به عنوان پوششی در برابر تورم و ابزاری برای حفظ ثروت عمل میکند.
از سوی دیگر، اتریوم به عنوان یک پلتفرم چندمنظوره توسعه داده شد که نه تنها از یک ارز دیجیتال، بلکه از قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز نیز پشتیبانی میکند. به طور کلی، بیت کوین بر تبدیل شدن به یک ارز دیجیتال و ذخیره ارزش تمرکز دارد، در حالی که اتریوم یک پلتفرم قدرتمند برای ایجاد و اجرای تراکنشهایی فراهم میآورد که جابجایی ارزش را تسهیل میکنند.
چشمانداز آینده
اکوسیستم اتریوم به واسطه افزایش محبوبیت برنامههای غیرمتمرکز (dApps) خود در حوزههایی نظیر امور مالی (مالی غیرمتمرکز یا برنامههای DeFi)، هنر و کلکسیونها (توکنهای غیرقابل تعویض یا NFT)، بازی و فناوری، با شتاب قابل توجهی در حال توسعه است. اتریوم همچنین در آیندهای نزدیک، دانکشاردینگ (danksharding) را به منظور ارتقاء مقیاسپذیری خود معرفی خواهد نمود.
بیت کوین نیز شاهد تغییراتی بوده و ارتقاء Taproot را به منظور فعالسازی قراردادهای هوشمند معرفی کرده است. شبکه لایتنینگ بیت کوین، پروژه دیگری است که به عنوان یک پروتکل لایه دوم در حال فعالیت است و تراکنشها را خارج از زنجیره (off-chain) انجام میدهد تا سرعت شبکه را افزایش دهد.
اینکه کدام ارز دیجیتال و بلاک چین در گذر زمان موفق و پایدار باقی خواهد ماند، موضوعی است که نمیتوان به قطعیت درباره آن اظهار نظر کرد – شاید هر دو چنین باشند. اما یک نکته مسلم است: هر دو، مباحث بسیار ضروری در خصوص نظامهای مالی در سراسر جهان را برانگیختهاند.
جمعبندی نهایی
بیت کوین و اتریوم، هر دو ستونهای اصلی دنیای ارزهای دیجیتال محسوب میشوند، اما با اهداف و کاربردهای متفاوت طراحی شدهاند. بیت کوین، به عنوان نخستین ارز دیجیتال، با تمرکز بر ذخیره ارزش و جایگزینی برای پول سنتی، توانسته است اعتماد عمومی را به خود جلب کند. در مقابل، اتریوم با ارائه بستری پیشرفته برای قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز، راه را برای تحول بنیادین در صنایع مختلف هموار کرده است. این تفاوتهای اساسی باعث شده تا هر یک از این دو بلاک چین، جایگاهی منحصربهفرد در اکوسیستم مالی و فناوری داشته باشند.
در نهایت، انتخاب بین بیت کوین و اتریوم به نیازها، اهداف سرمایهگذاری و دیدگاههای فردی بستگی دارد. اگر به دنبال ذخیره ارزش بلندمدت و کاهش ریسک هستید، بیت کوین گزینهای مناسب محسوب میشود. اما اگر به پتانسیل رشد و توسعه فناوریهای نوآورانه در حوزه بلاک چین علاقه دارید، اتریوم فرصتهای گستردهتری را ارائه میدهد. با مطالعه این مقایسه جامع، میتوانید تصمیم آگاهانهتری در مسیر ورود به دنیای ارزهای دیجیتال اتخاذ کنید و آینده سرمایهگذاری خود را با شناخت دقیقتر از این دو پلتفرم، هوشمندانهتر بسازید.
پرسشهای پرتکرار
بیت کوین اساساً به عنوان جایگزینی برای ارزهای سنتی و بنابراین، ابزاری برای مبادله و ذخیره ارزش طراحی شده است. اتریوم یک بلاک چین قابل برنامهریزی است که در زمینههای متعددی از جمله DeFi، قراردادهای هوشمند و NFTها کاربرد دارد. تعیین اینکه کدام سرمایهگذاری گزینه بهتری است، به دیدگاه شما نسبت به بازار و اولویتهای سرمایهگذاری شما بستگی دارد.
اظهار نظر قطعی در این خصوص دشوار است. هر دو به دلیل هدفی که برای آن طراحی شدهاند و همچنین در میان سرمایهگذاران، از محبوبیت برخوردارند. نحوه برخورد بازار با آنها در آینده، قابل پیشبینی نیست.
اتریوم برای توسعه برنامه و زیرساخت Web3 طراحی شده است. توکن بومی آن، اتر، نیز موضوع گمانهزنی سرمایهگذاران است. بیت کوین یک سیستم پرداخت است که به عنوان یک سرمایهگذاری در نظر گرفته میشود. پیشبینی سرنوشت هر یک از آنها دشوار است.
استخراج بیت کوین به دلیل هزینههای بالای سختافزار و انرژی در برخی مناطق چالشبرانگیز است، در حالی که اتریوم پس از تغییر به PoS دیگر قابل استخراج نیست و از استیکینگ استفاده میشود.
بله، بسیاری از سرمایهگذاران ترکیبی از بیت کوین و اتریوم را برای تنوعبخشی به سرمایهگذاری خود انتخاب میکنند.
هر دو شبکه از فناوری بلاک چین برای امنیت بهره میبرند، اما بیت کوین به دلیل سادگی معماری و تمرکز بر ذخیره ارزش، از نظر امنیتی پایدارتر شناخته میشود.