مبانی کامپیوتر: آشنایی با سیستم عامل ها

سیستم عامل مهم‌ترین نرم افزاری است که روی کامپیوتر اجرا می‌شود. حافظه و فرآیندهای کامپیوتر و همچنین تمامی نرم افزارها و سخت افزارهای آن را مدیریت می‌کند. همچنین به شما این امکان را می‌دهد که بدون اینکه بدانید چگونه به زبان کامپیوتر صحبت کنید، با کامپیوتر ارتباط برقرار کنید. بدون سیستم عامل، کامپیوتر بی فایده است.

کار سیستم عامل

سیستم عامل (OS) رایانه شما تمام نرم افزار و سخت افزار رایانه را مدیریت می‌کند. اغلب اوقات، چندین برنامه کامپیوتری مختلف به طور همزمان در حال اجرا هستند و همه آنها نیاز به دسترسی به واحد پردازش مرکزی (CPU)، حافظه و فضای ذخیره سازی رایانه شما دارند. سیستم عامل همه اینها را هماهنگ می‌کند تا مطمئن شود هر برنامه آنچه را که نیاز دارد دریافت می‌کند.

انواع سیستم عامل

سیستم عامل‌ها معمولاً روی هر رایانه‌ای که خریداری می‌کنید از قبل بارگذاری می‌شوند. اکثر مردم از سیستم عاملی که همراه با کامپیوترشان ارائه می‌شود استفاده می‌کنند، اما امکان ارتقا یا حتی تغییر سیستم عامل وجود دارد. سه سیستم عامل رایج برای رایانه های شخصی مایکروسافت ویندوز ، macOS و لینوکس هستند.

سیستم عامل‌های مدرن از یک رابط کاربری گرافیکی یا GUI (تلفظ gooey استفاده می‌کنند. یک رابط کاربری گرافیکی به شما امکان می‌دهد از ماوس خود برای کلیک کردن روی نمادها، دکمه‌ها و منوها استفاده کنید و همه چیز با استفاده از ترکیبی از گرافیک و متن به وضوح روی صفحه نمایش داده می‌شود.

رابط کاربری گرافیکی هر سیستم عامل ظاهر و احساس متفاوتی دارد، بنابراین اگر به سیستم عامل دیگری تغییر دهید ممکن است در ابتدا ناآشنا به نظر برسد. با این حال، سیستم عامل‌های مدرن به گونه‌ای طراحی شده‌اند که استفاده از آنها آسان باشد و بیشتر اصول اولیه یکسان هستند.

ویندوز مایکروسافت

مایکروسافت سیستم عامل ویندوز را در اواسط دهه 1980 ایجاد کرد. نسخه‌های مختلفی از ویندوز وجود داشته است، اما جدیدترین آنها ویندوز 10 (منتشر شده در سال 2015)، ویندوز 8 (2012)، ویندوز 7 (2009) و ویندوز ویستا (2007) هستند. ویندوز روی اکثر رایانه‌های شخصی جدید از قبل بارگذاری شده است که به محبوب‌ترین سیستم عامل در جهان تبدیل می شود.

سیستم عامل مک

macOS (که قبلا OS X نامیده می‌شد) خطی از سیستم عامل‌های ایجاد شده توسط اپل است. این سیستم از قبل روی همه رایانه‌های مکینتاش یا مک نصب شده است. برخی از نسخه های خاص عبارتند از Mojave (منتشر شده در سال 2018)، High Sierra (2017) و  Sierra (2016).

طبق آمار StatCounter Global Stats، کاربران macOS کمتر از 10٪ از سیستم عامل‌های جهانی را تشکیل می‌دهند – بسیار کمتر از درصد کاربران ویندوز (بیش از 80٪ ). یکی از دلایل این امر این است که کامپیوترهای اپل گران‌تر هستند. با این حال، بسیاری از مردم ظاهر و احساس macOS را به ویندوز ترجیح می‌دهند.

لینوکس

لینوکس (تلفظ LINN-ux ) خانواده‌ای از سیستم عامل‌های متن باز است، به این معنی که می‌توانند توسط هر کسی در سراسر جهان تغییر و توزیع شوند. این سیستم با نرم افزارهای اختصاصی مانند ویندوز متفاوت است که تنها توسط شرکتی که آن را دارد می‌تواند تغییر دهد. مزایای لینوکس این است که رایگان است و توزیع‌ها یا نسخه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید از بین آنها انتخاب کنید.

طبق آمار StatCounter Global Stats، کاربران لینوکس کمتر از 2 درصد از سیستم عامل‌های جهانی را تشکیل می‌دهند. با این حال، اکثر سرورها لینوکس را اجرا می‌کنند زیرا شخصی سازی آن نسبتا آسان است.

سیستم عامل برای دستگاه های تلفن همراه

سیستم عامل‌هایی که تا کنون در مورد آنها صحبت کرده‌ایم برای اجرا بر روی رایانه‌های رومیزی و لپ تاپ طراحی شده اند. دستگاه های گوشی موبایل مانند تلفن‌ها ، تَبلِت و پخش کننده های MP3 با رایانه‌های رومیزی و لپ تاپ متفاوت هستند، بنابراین سیستم عامل‌هایی را اجرا می‌کنند که به طور خاص برای دستگاه‌های تلفن همراه طراحی شده‌اند. نمونه‌هایی از سیستم عامل‌های تلفن همراه عبارتند از: Apple iOS و Google Android. 

سیستم‌ عامل‌های گوشی های موبایل معمولاً به اندازه سیستم‌های ساخته شده برای رایانه‌های رومیزی و لپ‌تاپ کاملاً مشخص نیستند و قادر به اجرای همه نرم‌افزارهای مشابه نیستند. با این حال، هنوز هم می‌توانید کارهای زیادی را با آنها انجام دهید، مانند تماشای فیلم، مرور وب، مدیریت تقویم خود و بازی کردن.

اپلیکیشن چیست؟

ممکن است شنیده باشید که مردم در مورد استفاده از یک برنامه، یک application یا یک app صحبت می‌کنند. اما دقیقا به چه معنی است؟ به زبان ساده، اپلیکیشن نوعی نرم افزار است که به شما امکان می‌دهد وظایف خاصی را انجام دهید. برنامه‌های کاربردی برای رایانه‌های رومیزی یا لپ تاپ گاهی اوقات برنامه های دسکتاپ نامیده می‌شوند، در حالی که برنامه‌های دستگاه‌های تلفن همراه را برنامه‌های تلفن همراه می نامند.

وقتی برنامه‌ای را باز می‌کنید، تا زمانی که آن را ببندید در داخل سیستم عامل اجرا می‌شود. بیشتر اوقات، شما بیش از یک برنامه را به طور همزمان باز خواهید کرد که به عنوان چند وظیفه ای شناخته می‌شود. app اصطلاح رایج برای یک اپلیکیشن است، به خصوص برای برنامه های کاربردی ساده که می‌توانند با هزینه کم یا حتی رایگان دانلود شوند. بسیاری از برنامه ها نیز برای دستگاه های تلفن همراه و حتی برخی از تلویزیون‌ها در دسترس هستند.

برنامه های دسکتاپ

برنامه‌های دسکتاپ بی‌شماری وجود دارد و در چندین دسته قرار می‌گیرند. برخی از آنها دارای ویژگی‌های کامل‌تر هستند (مانند Microsoft Word)، در حالی که برخی دیگر ممکن است فقط یک یا دو کار را انجام دهند (مانند ساعت یا برنامه تقویم). در زیر چند نمونه از برنامه هایی که ممکن است استفاده کنید آورده شده است.

• واژه‌پردازها: یک واژه‌پرداز به شما امکان می‌دهد نامه بنویسید، یک بروشور طراحی کنید و انواع دیگر اسناد را ایجاد کنید. شناخته شده ترین واژه پرداز مایکروسافت ورد است.

• مرورگرهای وب: مرورگر وب ابزاری است که برای دسترسی به اینترنت از آن استفاده می‌کنید. اکثر کامپیوترها دارای یک مرورگر وب از پیش نصب شده هستند، اما در صورت تمایل می‌توانید مرورگر دیگری را نیز دانلود کنید. نمونه‌هایی از مرورگرها عبارتند از: Internet Explorer ، Mozilla Firefox ، Google Chrome و Safari.

• پخش کننده رسانه (Media player): اگر می‌خواهید به MP3 گوش دهید یا فیلم‌هایی را که دانلود کرده‌اید تماشا کنید، باید از Media player استفاده کنید. Windows Media Player و iTunes پخش کننده‌های رسانه‌ای محبوب هستند.

• بازی ها (Games): انواع مختلفی از بازی‌ها وجود دارد که می‌توانید در رایانه خود بازی کنید. آنها از بازی‌های کارتی مانند Solitaire تا بازی های اکشن مانند Halo را شامل می‌شوند. بسیاری از بازی‌های اکشن به قدرت محاسباتی زیادی نیاز دارند، بنابراین ممکن است کار نکنند مگر اینکه کامپیوتر جدیدتری داشته باشید.

برنامه های موبایل

رایانه‌های رومیزی و لپ تاپ تنها دستگاه‌هایی نیستند که می‌توانند برنامه‌ها را اجرا کنند. همچنین می‌توانید برنامه‌هایی را برای دستگاه‌های تلفن همراه مانند تلفن‌های هوشمند و تبلت دانلود کنید. در اینجا چند نمونه از برنامه های تلفن همراه آورده شده است.

• Gmail: می‌توانید از برنامه Gmail برای مشاهده و ارسال ایمیل‌ها از دستگاه تلفن همراه خود استفاده کنید. برای دستگاه های اندروید و iOS در دسترس است.
• اینستاگرام: می‌ توانید از اینستاگرام برای اشتراک گذاری سریع عکس‌ها با دوستان و خانواده خود استفاده کنید. برای اندروید و iOS در دسترس است.
• Duolingo: با ترکیبی از آزمون‌ها، بازی‌ها و سایر فعالیت‌ها، این برنامه می‌تواند به شما در یادگیری زبان‌های جدید کمک کند. برای اندروید و iOS در دسترس است.

نصب اپلیکیشن های جدید

هر رایانه و گوشی موبایل دارای برخی از برنامه‌های کاربردی از قبل ساخته شده است، مانند مرورگر وب و پخش کننده رسانه. با این حال، شما همچنین می‌توانید برنامه‌های جدید را خریداری و نصب کنید تا عملکرد بیشتری را اضافه کنید.