بنیان گذار اینتل و قانون مور در سن ۹۴ سالگی در گذشت

گوردون مور (Gordon E. Moore)، بنیانگذار اینتل که نوآوری‌هایش در طراحی و ساخت تراشه‌های نیمه‌ رسانا به راه‌اندازی سیلیکون ولی و تبدیل رایانه به ابزاری همه‌ جانبه و تعیین‌ کننده که در همه جا قابل دسترس باشد کمک کرد. او در ۲۴ مارس در خانه‌اش واقع در هاوایی در سن ۹۴ سالگی درگذشت.

شرکت اینتل نیز مرگ او را اعلام کرد اما جزئیات بیشتری را در این زمینه ارائه نکرده است. دکتر مور که یکی از شخصیت‌های اصلی تاریخ الکترونیک بود، در سال ۱۹۶۵ پیش‌بینی کرد که قدرت کامپیوتر هر سال به مدت یک دهه دو برابر می‌شود، پیش‌بینی‌ای که او در اواسط دهه ۱۹۷۰ به هر دو سال تغییر داد. پیشگویی او مبنی بر اینکه ظرفیت محاسباتی به طور تصاعدی رشد خواهد کرد (با کاهش هزینه ها) قانون مور لقب گرفت و به استانداردی تبدیل شد که دانشمندان برای چندین دهه برای رسیدن به این استاندارد تلاش کردند و موفق هم بودند.

لازمه ساخت رایانه‌های کوچک‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر ادغام مدارهای بیشتری بر روی قطعات سیلیکون بود. دکتر مور تصور می کرد که این مدارهای مجتمع به پیدایش کامپیوترهای خانگی، پایانه های متصل به یک کامپیوتر مرکزی، کنترل خودکار ماشین ها و تجهیزات ارتباطی قابل حمل شخصی منجر شوند.

قانون مور به نیروی محرکه فناوری رایانه برای نیم قرن آینده تبدیل شد. کارور مید (Carver Mead)، متخصص کامپیوتر بازنشسته مؤسسه فناوری کالیفرنیا (California Institute of Technology) که عبارت “قانون مور” را ابداع کرد در چهلمین سالگرد این قانون به آسوشیتد پرس (انجمن مطبوعات شراکتی) گفت: “این چیزی است که سیلیکون ولی را ساخته است.”

مایکل مالون (Michael S. Malone)، نویسنده کتاب «The Intel Trinity» می گوید: «نوآوری در الکترونیک به همان اندازه با بینایی مرتبط است که با سرهم بندی کردن ارتباط دارد، و گوردون مور آینده را بهتر از هر کسی در ۵۰ سال گذشته دیده بود. این صنعت کامپیوتر عملکرد خود را با قانون مور اندازه گیری نکرد بلکه اهداف خود را بر اساس آن طراحی و مورد هدف قرار داد و باعث شد تا پیشگویی قانون مور به حقیقت تبدیل شود.»

اینتل پیشرفت سریع در زمینه کامپیوتر را رهبری کرد. در سال ۱۹۷۱، اولین مدار مجتمع را معرفی کرد که آنقدر قدرتمند بود که می‌توان آن را «پردازنده قابل برنامه‌ریزی همه منظوره» یا ریز پردازنده، که مغز کامپیوتر روی یک تراشه واحد بود، نامید. ۲۳۰۰ ترانزیستور که بر روی یک قطعه ۱۲ میلی متری سیلیکون قرار گرفته بود.

دکتر مور در آن زمان به خبرنگاری گفت: «ما واقعاً انقلابی‌های جهان امروز هستیم، نه بچه‌هایی با موهای بلند که چند سال پیش مدارس را ویران می‌کردند.» امروزه، اینتل که هنوز هم پیشرو در این صنعت است، می تواند حدود 1.2 میلیارد ترانزیستور را در همان فضای ۱۲ میلی متری قرار دهد.

دکتر مور می‌دانست که افزایش قدرت کامپیوتر ها که با فشرده کردن ترانزیستورهای بیشتر در تراشه‌های کوچک‌تر به دست می‌آید، در نهایت توسط قوانین فیزیک محدود خواهد شد. اما او نسبت به پیش‌بینی «پایان پیشرفت» هشدار داد، زیرا به گفته او، دانشمندان همچنان به یافتن راه‌ حل‌های مبتکرانه‌تر ادامه خواهند داد. به گفته مالون: «هر بار که کسی قانون مور را مرده اعلام می‌کند، پیشرفتی غیر منتظره رخ می‌دهد.»

آی سی یا مدار مجتمع (Integrated Circuit – IC)

دکتر مور اینتل را در سال ۱۹۶۸ با فیزیکدان Robert Noyce راه اندازی کرد. او همچنین به همراه نویس و شش نفر دیگر بنیانگذار Fairchild Semiconductor بود که در سال ۱۹۵۷ تأسیس شد. از اختراعات فراوان Fairchild، دو اختراع صنعت کامپیوتر را متحول کردند و دکتر مور در هر دو نقش مهمی داشت.

اولین اختراع یک فرآیند چاپ شیمیایی برای تولید تراشه‌های کامپیوتری به صورت دسته‌ای بود. ایده دیگر، ایده نویس (Noyce) این بود که روی یک تکه سیلیکون نه تنها یک ترانزیستور (کلید روشن و خاموش کردن کامپیوتر) بلکه تعداد زیادی از آنرا همراه با سیم‌هایی برای اتصال قرار داد. این همان مدار مجتمعی بود که اینتل در نهایت آن را به ریز پردازنده تبدیل کرد. (جک کیلبی، دانشمند تگزاس اینسترومنتز، به طور همزمان و مستقل مدار مجتمع را اختراع کرد.)

مدارهای مجتمع و ابزار تولید انبوه آنها رقابت علمی و شرکتی را آغاز کرد که سرعت آن توسط قانون مور تعیین شده بود. شرکت Fairchild که دفتر مرکزی آن در جنوب شرقی سانفرانسیسکو قرار داشت اجازه خرید سهام را به کارکنان خود نداد و بسیاری از این متخصصان برای تشکیل شرکت‌های جدید، فرچایلد را ترک کردند. این شرکت‌ها که «Fairchildren» نامیده شدند شامل Advanced Micro Devices، National Semiconductor، LSI Logic و Intel بودند.

مهاجرت و جدایی افراد متخصص از Fairchild زمین های اطراف آن را تبدیل به یک مکان حاصل خیز برای پیشرفت تکنولوژی برای استارت‌آپ ها کرد. نمایشگاهی در موزه تاریخ کامپیوتر در شهر Mountain View دارای “شجره نامه” از ده ها شرکت سیلیکون ولی است که ریشه در Fairchild دارند.

دکتر مور در مصاحبه ای که در سال ۲۰۱۵ برای the Chemical Heritage Foundation انجام داد، گفت: «به نظر می رسید هر بار که یک ایده محصول جدید داشتیم، چندین اسپین آف یا محصول پیش بینی نشده نیز از کنار این ایده ها ظاهر میشد. بسیاری از شرکت‌های اطراف اینجا در اصل بخشی از شرکت Fairchild بوده‌اند. این واقعاً مکانی بود که مهندسین کارآفرین را به معنای واقعی کلمه به حرکت واداشت.»

در اینتل، دکتر مور بر انتقال سریع محصولات از مرحله طراحی به مشتری تمرکز کرد. او ذهنیت کارآفرینی را پرورش داد و عملیات را ساده‌تر و موثر‌تر کرد، شیوه هایی که به ویژگی های اساسی سیلیکون ولی تبدیل شدند. دکتر مور به Charlie Rose، مجری برنامه گفتگوی PBS، گفت: «زمانی که ما اینتل را راه اندازی کردیم، به طور خاص آزمایشگاه جداگانه ای راه اندازی نکردیم. به توسعه دهندگان گفتیم که کارشان را درست در کارخانه تولیدی انجام دهند. بنابراین ما یک پله را حذف کردیم(کار را آسان‌تر کردیم).

آرتور راک (Arthur Rock)، که سرمایه اولیه اینتل را تامین کرد و اولین رئیس آن شد، دکتر مور را در سال ۱۹۹۷ به مجله Fortune به عنوان دانشمندی برجسته توصیف کرد که «بیش از هر کس دیگری چشم خود را به یک هدف دوخته و همه را وادار به دنبال کردن آن کرد.» راک همچنین اضافه کرد در مقابل در وصف نویس (Noyce) اولین مدیر اجرایی اینتل، گفت: «نویس اگر چه نشانه‌هایی از نبوغ داشت، اما نمی‌توانست به چیزی پایبند باشد».

دکتر مور در سال ۱۹۷۵ جانشین نویس به عنوان مدیر اجرایی شد. برای شرکت، روزهای حساسی در پیش بود، زمانی که دکتر مور و جانشین سر سختش، اندرو گروو (Andrew S. Grove)، شرکت را بجای ساخت تراشه هایی که اطلاعات را پردازش می کردند (logic chips) بر روی ساخت ریز تراشه‌هایی متمرکز کردند که اطلاعات را ذخیره می‌کردند (memory chips). این یک تصمیم چندین میلیارد دلاری برای اینتل بود که با موفقیت اجرا شد.

نابغه شیمی

گوردون ارل مور (Gordon Earle Moore) در ۳ ژانویه ۱۹۲۹ در سانفرانسیسکو به دنیا آمد. او در پسکادرو کالیفرنیا، در یک جامعه کشاورزی در بخش San Mateo بزرگ شد. پدرش دستیار کلانتر بخش بود و مادرش به اداره فروشگاه خانواده اش کمک می کرد. او ۱۰ سال داشت که به همراه خانواده اش به شهر Redwood، نه چندان دور از Menlo Park نقل مکان کردند. یکی از دوستان محله اش برای کریسمس یک مجموعه از وسایل مورد استفاده در شیمی تهیه کرد و از گوردون جوان دعوت کرد تا مواد منفجره بسازند. او یکبار با کنایه گفت: «بیشتر کسانی که من را در آن زمان می شناختند، مرا آدمی ساکت توصیف می کردند».

دکتر مور، اولین فرد از خانواده اش بود که به دانشگاه رفت. در سال ۱۹۵۰ مدرک لیسانس شیمی را از دانشگاه کالیفرنیا در Berkeley گرفت. چهار سال بعد، دکترای شیمی را از California Institute of Technology دریافت کرد و در آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه Johns Hopkins در Laurel, Md شروع به کار کرد.

در سال ۱۹۵۶، فیزیکدانی به نام William Shockley، دکتر مور را در آزمایشگاه نیمه هادی شاکلی (Shockley Semiconductor Laboratory) در نزدیکی دانشگاه استنفورد استخدام کرد. در آن سال، Shockley و دو دانشمند دیگر به خاطر کارهایی که در آزمایشگاه‌های Bell انجام داده بودند، از جمله اختراع ترانزیستور، جایزه نوبل فیزیک را دریافت کردند. ترانزیستورها یک روش کوچکتر و قابل اطمینان‌تر برای تنظیم جریان های الکتریکی، جایگزین لوله های خلاء بزرگ و شکننده در کامپیوترها و سایر دستگاه‌ها شدند.

در عرض یک سال، سبک مدیریت سرسام آور و مغرورانه Shockley و تمایل به نام زدن کار دیگران به عنوان کار خودش، دکتر مور و هفت دانشمند دیگر را مجبور به ترک این آزمایشگاه کرد. «هشت خائن»، همانطور که Shockley آنها را نامید، تصمیم گرفتند به عنوان یک گروه برای مطالعه و ساخت نیمه هادی ها استخدام شوند. آنها توسط بیش از دوجین شرکت رد شدند. سرانجام، شرمن فرچایلد، مخترعی که پدرش بنیانگذار IBM بود، 1.5 میلیون دلار برای راه اندازی Fairchild Semiconductor با مهندسان سرکش سرمایه گذاری کرد.

موفقیت های فیرچایلد به قدری زیاد بود که در زمانی که این شرکت از اولین تأسیسات خود پیشی گرفت، دکتر مور در مقاله ای نوشت، کاشی های سقف اتاق قهوه “با رد چوب پنبه های شامپاین پر شده بود.” پس از تغییرات مدیریتی در Fairchild، دکتر مور با Noyce شریک شد تا اینتل را تأسیس کند. او در سال ۱۹۸۷ از سمت مدیر اجرایی کنار رفت و یک دهه بعد به عنوان رئیس افتخاری این شرکت انتخاب شد. او در سال ۲۰۰۶ از این سمت کناره گیری کرد.

دکتر مور یکی از همکاران Institute of Electrical and Electronic Engineers و رئیس قبلی هیئت مدیره Caltech بود. افتخارات او شامل مدال ملی فناوری بود که در سال ۱۹۹۰ اعطا شد. یک دهه بعد او و همسرش، Betty Whitaker، بنیادی با وقف بیش از ۶ میلیارد دلار برای حمایت از کمک های مالی در زمینه حفاظت، تحقیقات علمی و آموزش ایجاد کردند. علاوه بر همسرش که در سال ۱۹۵۰ با او ازدواج کرد، او دو پسر بنام‌ های استیون (Steven) و کنت (Kenneth) دارد.

دکتر مور به دلیل اهمیت و نقشش در سیلیکون ولی، اغلب برای پیش بینی آینده علم و فناوری فراخوانده می‌شد. او دوست داشت بگوید که برای این نقش مناسب نیست، زیرا یک بار مفهوم رایانه شخصی و راه رسیدن به آن را یک جوک خوانده بود. در سال ۲۰۱۵ مور به نیویورک تایمز گفت: «اهمیت اینترنت مرا شگفت زده کرد. در ابتدا به نظر می رسید که یک شبکه ارتباطی جزئی باشد که از آن برای حل مشکلات خاص استفاده می کنند. نمی‌دانستم که قرار است دنیای کاملی از فرصت‌های جدید را به ما معرفی کند. ای کاش آن را پیش بینی کرده بودم.»