تاثیر موسیقی بر مغز

موسیقی نقش پر رنگی در زندگی ما ایفا می‌کند. موسیقی فرهنگ یک جامعه را شکل می‌دهد. از نظر علمی ثابت شده است که موسیقی تأثیر قدرتمندی بر مغز دارد. ذهن برای هر نوع موسیقی واکنش خاصی را نشان می‌دهد. تعداد اندکی از فعالیت‌ها هستند که تاثیر آنها بر مغز مانند موسیقی است. موسیقی یک ورزش کامل برای ذهن است. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که موسیقی می‌تواند در بسیاری از موارد از جمله کاهش درد، تسکین استرس، حافظه و آسیب‌های مغزی کمک کننده باشد. النا مانز در کتاب قدرت موسیقی می‌گوید: «دانشمندان دریافته‌اند که موسیقی بخش‌های بیشتری از مغز را نسبت به سایر عملکردهای انسانی تحریک می‌کند.» همچنین موسیقی باعث تحریک مغز برای ترشح هورمون اکسی توسین می‌شود، هورمونی که با احساسات مثبت و هورمون‌های شادی‌ در مغز ارتباط دارد. در یک مطالعه اخیر، مشخص شد که آواز خواندن به مدت نیم ساعت به طور قابل توجهی سطح اکسی توسین را افزایش می‌دهد و خواننده های مبتدی بعد از تمرین احساس شادی و انرژی بیشتری می‌کنند.

موسیقی چیست؟

موسیقی هنر بیان احساسات بوسیله آواها است. به طور کلی، موسیقی به عنوان هنر تنظیم صدا برای ایجاد ترکیبی از فرم، هارمونی، ملودی و ریتم تعریف می‌شود. تعاریف موسیقی در سراسر جهان متفاوت است؛ در طول تاریخ، هر فرهنگی موسیقی خاص خود را خلق کرده است و هر جامعه‌ای از آن موسیقی برای تعریف خود استفاده می‌کند. پس هم برای افراد و هم برای جوامع، موسیقی جدایی ناپذیر است. در حالی که محققان توافق دارند که موسیقی توسط چند عنصر خاص تعریف می‌شود، اما هیچ اتفاق نظری در مورد تعاریف دقیق آنها وجود ندارد. خلق موسیقی معمولاً به آهنگسازی، بداهه نوازی موسیقی و اجرای موسیقی تقسیم می‌شود، اگرچه خود موضوع موسیقی به رشته‌های آکادمیک، نقد، فلسفه و روان‌شناسی گسترش می‌یابد. موسیقی ممکن است با استفاده از طیف وسیعی از سازها، از جمله صدای انسان، اجرا یا بداهه شود.

در برخی زمینه های موسیقی، یک اجرا یا آهنگ ممکن است تا حدی بداهه باشد. به عنوان مثال، در موسیقی کلاسیک هندوستانی، نوازنده خود به خود می‌نوازد در حالی که از ساختاری جزئی تعریف شده پیروی می‌کند و از موتیف‌های(کوچک‌ترین واحد معنی‌دار در موسیقی) مشخصه استفاده می‌کند. در جاز مودال، نوازندگان ممکن است به نوبت رهبری کنند و پاسخ دهند، در حالی که مجموعه‌ای از نت‌های در حال تغییر را به اشتراک می‌گذارند. در یک بافت جاز آزاد، ممکن است هیچ ساختاری وجود نداشته باشد و هر اجرا کننده به صلاحدید خود عمل کند. موسیقی ممکن است به صورت الکترونیکی از بسیاری از اجراها گردآوری شده باشد.

موسیقی اغلب نقش کلیدی در فعالیت‌های اجتماعی، آیین‌های مذهبی، آیین‌های عبور، جشن‌ها و فعالیت‌های فرهنگی دارد. صنعت موسیقی شامل ترانه‌سراها، اجراکنندگان، مهندسان صدا، تهیه کنندگان، برگزار کنندگان تور، توزیع کنندگان سازها، لوازم جانبی و نت‌های موسیقی است. آهنگ‌ها، اجراها و ضبط‌ها توسط منتقدان موسیقی، روزنامه‌نگاران موسیقی و محققان موسیقی و همچنین مبتدیان، بررسی و ارزیابی می‌شوند. حال بیایید به برخی از راه‌هایی که موسیقی می‌تواند به بهبود و تحریک مغز انسان کمک کند نگاهی بیندازیم.

تاریخچه موسیقی

شناختن مبدا موسیقی به ما کمک می‌کند تا موسیقی را درک کنیم و ماهیت آن را بهتر بشناسیم. اگرچه تعاریف موسیقی در سراسر جهان بسیار متفاوت است، اما هر فرهنگ شناخته شده ای در آن سهیم است و بنابراین موسیقی یک فرهنگ جهانی در نظر گرفته می‌شود. ریشه های موسیقی همچنان بسیار بحث برانگیز است. مفسران اغلب آن را به منشأ زبان مرتبط می‌کنند، با اختلاف نظر در مورد اینکه آیا موسیقی قبل، بعد یا همزمان با زبان پدید آمده است یا خیر. بیشتر فرهنگ ها ریشه های اسطوره‌ای خود را در مورد اختراع موسیقی دارند که به طور کلی ریشه در باورهای اساطیری، مذهبی یا فلسفی مربوطه دارند.

اطلاعات کمی در مورد موسیقی ماقبل تاریخ وجود دارد، با ردپایی که عمدتاً به برخی از فلوت‌های ساده و سازهای کوبه‌ای محدود می‌شود. با این حال، چنین شواهدی نشان می‌دهد که موسیقی تا حدی در جوامع ماقبل تاریخ مانند سلسله شیا(نخستین سلسله شاهی در چین) و تمدن دره سند(تمدنی باستانی از رود سند) وجود داشته است. با پیشرفت نوشتن، موسیقی باستان در جوامع عمده چینی، مصری، یونانی، هندی، ایرانی، بین النهرینی و خاورمیانه وجود داشت.

بر اساس تحقیقات انجام شده، موسیقی باستانی اغلب با یکنواختی و بداهه نوازی، نواخته می‌شد. در فرم‌های ترانه‌های باستانی، متن‌ها با موسیقی همسو بودند. اگرچه قدیمی‌ترین نت‌نویسی موجود از این دوره باقی مانده است، اما بسیاری از متون، مانند “ریگودا” و شعر کلاسیک “شی جینگ”، بدون موسیقی همراه خود باقی مانده‌اند. ظهور جاده ابریشم و افزایش تماس بین فرهنگ‌ها، منجر به انتقال و تبادل ایده‌ها، متدها و سازهای موسیقی شد. چنین تعاملی منجر به این شد که موسیقی سلسله “تانگ” به شدت تحت تأثیر سنت‌های آسیای مرکزی قرار گیرد، در حالی که موسیقی سلسله “تانگ”، “گاگاکو ژاپنی” و موسیقی دربار کُره، بر یکدیگر تأثیر می‌گذاشتند. حال بیایید به برخی از راه هایی که موسیقی می‌تواند به بهبود و تحریک مغز انسان کمک کند نگاهی بیندازیم.

تاثیرات مثبت موسیقی بر مغز چیست؟

با اینکه دقیقا نمی‌دانیم بشر کی شروع به گوش دادن موسیقی کرد ولی محققان می‌دانند چرا به موسیقی گوش می‌دهیم. گوش دادن به موسیقی می‌تواند فواید بسیاری برای ما داشته باشد. تاثیرات موسیقی بر مغز:

افزایش خلاقیت

اغلب اوقات ترجیح می‌دهیم به پلی لیست‌های قدیمی خود گوش کنیم و بجز موسیقی‌هایی که از آن دوران هستند، بقیه را نادیده بگیریم. اما گوش دادن به موسیقی های جدید مغز را با چالش‌های جدیدی مواجه می‌کند که اهنگ‌های قدیمی این کار را نمی‌کنند. ممکن است این عمل در ابتدا خوشایند نباشد اما این نا‌آشنایی مغز را مجبور می‌کند تا برای فهم صدا‌های جدید تقلا کند. این فرایند باعث تولید سلول‌های خاکستری در مغز و در نتیجه افزایش هوش و خلاقیت می‌شود.

به یاد آوردن خاطرات قدیمی

یکی از دلایلی که باعث فراموشی می‌شود داشتن استرس است. برخی از مواقع می‌خواهیم خاطراتی را بازیابی کنیم که زمان زیادی از آن گذشته است. در اینگونه مواقع موسیقی با کاهش استرس به بخش یادآوری حافظه کمک می‌کند تا خاطرات از دست رفته را بازیابی کند.

تاثیر سبک‌های مختلف

تاثیری که سبک موسیقی‌های مختلف بر افراد می‌گذارد از فرد به فرد متفاوت است. به واکنش های بدنتان در فرم‌های مختلف موسیقی توجه کنید و سبکی را انتخاب کنید که باعث تاثیرات مثبت در بدن و ذهنتان می‌شود. موسیقی که باعث افزایش تمرکز در فردی می‌شود ممکن است باعث حواس‌پرتی برای فرد دیگر باشد و بالعکس. برخی افراد از سبک موسیقی راک و متال لذت می‌برند و برخی با موسیقی بلوز آرامش می‌گیرند؛ سلیقه موسیقی هر فرد از روحیات او نشات می‌گیرد.

تاثیرات درمانی موسیقی

تحقیقی در سال 2008 نشان داده است بیماران سکته‌ای که بعد از سکته در مراحل اولیه درمان، به موسیقی گوش می دادند، در روند ریکاوری آنها بهبودی مشاهده شده است. پیشنهاد می‌شود که بیماران بعد از سکته شروع به گوش دادن موسقی کنند.

موسیقی و لذت

یکی از تاثیرات موسیقی بر مغز، تحریک مراکز لذت مغز برای ترشح دوپامین (هورمون شادی) است. این فرایند به حدی سریع اتفاق می‌افتد که حتی مغز می‌تواند اوج موسیقی‌های آشنا را پیش‌بینی کرده و خود را برای یک ترشح دوپامین زودهنگام آماده کند.

موسیقی و ورزش

گوش دادن به موسیقی همراه با ورزش باعث افزایش کارایی، آستانه تحمل و کاهش خستگی می‌شود؛ همچنین موسیقی می‌تواند باعث ترشح آدرنالین شود که به نوبه خود باعث افزایش اعتماد به نفس و هیجان می‌شود. موسیقی‌هایی که سرعت بالایی دارند باعث می‌شوند ضربان قلب افزایش یابد که در این حالت احساس می‌کنید ورزش برایتان راحت‌تر شده است. این تاثیرات در ورزش‌های استقامتی بیشتر خود را نشان می‌دهند.

تسکین درد

یک مطالعه در سال 2014 نشان داد که موسیقی برای بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا (سندرمی بلند‌مدت یا مزمن که می‌تواند با درد در نقاط مشخص، سختی مفاصل در زمان حرکت، احساس خستگی، اختلال‌ خواب، افسردگی و اضطراب همراه باشد) مفید است. این مطالعه نشان داد که گوش دادن به موسیقی آرامش بخش به انتخاب بیمار درد را کاهش داده و تحرک عملکردی را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. زیرا گوش دادن به آن باعث تحریک مواد افیونی می‌شود (مسکن‌های طبیعی بدن). در مطالعه‌ای در سال 2013، افرادی که داروی مسدودکننده مواد افیونی نالترکسون دریافت کردند، هنگام گوش دادن به آهنگ مورد علاقه‌شان، لذت کمتری را تجربه کردند و به این نتیجه رسیدند که موسیقی باعث فعال شدن ترشح مواد افیونی تسکین‌دهنده درد می‌شود.

افزایش کارایی مغز

در ابتدا، برخی از دانشمندان تصور می‌کردند که بهره هوشی افراد می‌تواند فقط با گوش دادن به موسیقی افزایش یابد. آنها نشان دادند که نمرات افرادی که در تست های هوش به موسیقی کلاسیک موتزارت گوش می‌دادند، افزایش یافته است. این باعث شد تا مردم باور کنند که گوش دادن به موسیقی شما را باهوش‌تر می‌کند. اما این یک ساده سازی بیش از حد و اغراق آمیز نتایج بود.

مطالعات بعدی نشان داد که گوش دادن به موسیقی در واقع شما را باهوش‌تر نمی‌کند، بلکه سطح شادی را بالا می‌برد و احساس استرس را کاهش می‌دهد، که منجر به تمرکز بهتر و بهبود نمرات آزمون می‌شود؛ این بدان معناست که در حالی که موسیقی در خانه یا محل کارتان به طور خودکار عملکرد شما را بهبود نمی‌بخشد اما می‌تواند به شما کمک کند تا بر روی کار خود تمرکز کنید.

علاوه بر این، تنها گوش دادن به موسیقی ممکن است تأثیری متفاوت یا شاید کوچکتر از نواختن موسیقی داشته باشد. این تقریباً مشابه روشی است که ورزش کردن، وضعیت جسمانی شما را بیشتر از تماشای ورزش بهبود می بخشد. بنابراین، قدرت تمرکز موسیقی را می توان با تمرین موسیقی تقویت کرد.

همانطور که گفته شد موسيقي تاثير زیادی بر مغز دارد، یادگیری موسیقی و نواختن موسیقی نیز تأثیر بسیار مثبتی بر ذهن دارد. از دیگر تاثیرات موسیقی بر مغز، می‌توان کاهش استرس، تقویت سیستم ایمنی بدن، کمک به ترمیم آسیب‌های مغزی و کمک به بیماران پارکینسون را نام برد.

نواختن ساز موسیقی

یادگیری یک ساز برای بیشتر افراد کاری غیرممکن و طاقت فرسا به نظر می رسد، اما تمرین برای یادگیری یک ساز باعث می‌شود مقدار ماده خاکستری در برخی نقاط مغز افزایش یابد و باعث افزایش بازدهی و بهبودهایی در عملکرد مغز شود. تحقیقات ثابت کرده تمرین موسیقی می تواند ساختار مغز را برای عملکرد بهتر تغییر دهد. همچنین می‌تواند باعث افزایش کارایی حافظه بلندمدت و توسعه بهتر مغز برای افرادی که در سنین کم و جوانی یادگیری موسیقی را شروع کرده اند، شود.

مضرات موسیقی

همانگونه که تاثیر موسیقی بر مغز (رشد افراد، خلق و خو و حتی سلامت روانی آن ها) می‌تواند بسیار مفید باشد ممکن است در برخی از زمینه‌ها تاثیر منفی نیز داشته باشد. تأثیرات منفی موسیقی بر جسم و ذهن به عوامل مختلفی برمی‌گردد که مهمترین آنها نوع یا کیفیت موسیقی است. اما موارد دیگری نیز وجود دارند که می توانند تأثیرگذار و در برخی مواقع حتی تعیین کننده باشند. مانند ساختار روانی و فیزیولوژیکی هر شنونده و وضعیت عاطفی خاصی که در آن زمان در آن قرار دارد.

1-مشکلات شنوایی

سطح مجاز بلندی صدای موسیقی برای گوش، 70db است؛ بلندی صدای بیشتر از این مقدار می‌تواند در طولانی مدت باعث آسیب به عصب شنوایی و وز وز شدن گوش در سنین پایین شود. توصیه می‌شود بعد از هر یک ساعت گوش دادن به موسیقی، چند دقیقه به گوش استراحت دهید.

2-حواس پرتی

در حالی که گوش دادن به موسیقی‌های آرام مانند سمفونی‌های کلاسیک باعث بهبود تمرکز می‌شود، گوش دادن به آهنگ‌های کلام‌دار میتواند باعث حواس پرتی در کارتان شود. برای جلوگیری از اینگونه حواس پرتی، پیشنهاد می‌شود موسیقی‌های بی‌کلام و آرام را برای گوش دادن در حین کار یا مطالعه انتخاب کنید. همچنین گوش دادن به موسیقی‌هایی با سرعت بالا میتواند مهارت رانندگی‌تان را تحت تاثیر قرار دهد و احتمال تصادف را افزایش دهد.

3-به یاد آوردن خاطرات تلخ

همانطور که در بالا اشاره کردیم، گوش دادن به موسیقی می‌تواند باعث به یاد آوردن خاطرات قدیمی شود. اما ممکن است این خاطرات شامل یک اتفاق تلخ مانند یک تصادف باشد، در اینگونه موارد بهتر است از گوش دادن به این نوع موسیقی‌ها اجتناب کنید تا زمانی که به طور کامل با این نوع خاطرات کنار بیایید.

4-موسیقی غمگین

بر اساس یک مطالعه جدید که نشان می دهد افرادی که به موسیقی غمگین یا تهاجمی گوش می‌دهند، سطح بالاتری از اضطراب و ناراحتی دارند، گوش دادن به موسیقی غمگین لزوماً خلق و خوی شما را بهبود نمی‌بخشد.

5-افزایش احتمال حادثه در رانندگی

تحقیقات نشان می‌دهد که موسیقی پس‌زمینه ملایم و آرام در موقعیت‌های پرترافیک می‌تواند خستگی، اضطراب یا استرس ناشی از گیر کردن در ترافیک را کاهش دهد. در عین حال رانندگی با صدای خیلی بلند می‌تواند حواس راننده را پرت کند. در واقع، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که موسیقی بلند می‌تواند بر زمان واکنش راننده تأثیر منفی بگذارد، احتمال تاخیر در ترمز کردن یا ناتوانی در طفره رفتن از یک مانع در جاده را افزایش دهد. گوش دادن به موسیقی با صدای بلند در حین رانندگی به قدری خطرناک است که برخی شهرها و شهرداری‌ها رانندگی با صدای بلند را ممنوع می‌کنند. در نوادا، گوش دادن به موسیقی با صدای بلند را می‌توان حواس‌پرتی در رانندگی تلقی کرد و می‌تواند دلیلی برای استناد باشد.

همچنین موسیقی غمگین می‌تواند باعث افزایش اضطراب و عصبانیت شود یا موسیقی ممکن است در برخی افراد باعث اختلال در مطالعه و عملکرد کاری شود.

چه سبکی از موسیقی را گوش کنیم؟

بستگی به پیش زمینه شخصی خود میتوانید هر سبکی از موسیقی را که خوشایند می‌دانید گوش دهید، در واقع مغز شما همان چیزی را می‌پسندد که شما می‌پسندید. هیچ سبکی بهتر از سبک دیگر نیست. برای پیدا کردن سبک مورد علاقه خود سعی کنید یک یا چند اهنگ از سبک‌های مختلف گوش کنید و نسبت به سلیقه خود سبک خود را انتخاب کنید.

خلاصه

موسیقی به بخش جدانشدنی از زندگی ما تبدیل شده است به طوریکه تصور زندگی بدون موسیقی برایمان دشوار است. موسیقی به طور خودآگاه و ناخودآگاه روی کیفیت زندگی ما تاثیر میگذارد. فرقی نمی‌کند که طرفدار سبک راک هستید یا جز یا سبک های دیگر، موسیقی همیشه می‌تواند حس و حال شما را تغییر دهد، حافظه تان را تقویت، استرس و افسردگی را کاهش دهد.