ایلان ماسک به جای سم آلتمن مدیر عامل OpenAI می‌شود؟

جدالی طولانی‌مدت میان دو چهره شاخص دنیای فناوری، ایلان ماسک و سم آلتمن، بر سر مالکیت و کنترل شرکت OpenAI به اوج خود رسیده‌است. سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، به‌طور رسمی پیشنهاد خرید اخیر ایلان ماسک مبنی بر تصاحب دارایی‌های غیرانتفاعی که بر این شرکت هوش مصنوعی نظارت دارند را رد کرده‌است. این رویداد جدیدترین فصل از کشمکشی است که از زمان ترک هیئت مدیره OpenAI توسط ماسک در سال ۲۰۱۸ آغاز شده و تاکنون ادامه دارد.

در ماه فوریه سال ۲۰۲۵، مارک توبروف، وکیل ایلان ماسک، پیشنهادی رسمی به ارزش ۹۷ میلیارد دلار را به نمایندگی از کنسرسیومی از سرمایه‌گذاران به رهبری شرکت xAI (شرکت هوش مصنوعی تاسیس شده توسط ماسک) برای خرید OpenAI ارائه کرد. این کنسرسیوم شامل نام‌های شناخته‌شده‌ای همچون Valor Equity Partners، Baron Capital و Vy Capital می‌شود. در صورت پذیرش این پیشنهاد، شرکت xAI امکان ادغام با OpenAI و تشکیل یک نهاد قدرتمند در حوزه هوش مصنوعی را پیدا خواهد کرد. اما سوال این است که احتمال رویداد این اتفاق چقدر است؟

سم آلتمن در واکنشی طنزآمیز به این پیشنهاد، در پلتفرم ایکس (توییتر سابق) اعلام کرد که در صورت تمایل، حاضر است شرکت توییتر را به قیمت بسیار پایین‌تر یعنی ۹.۷۴ میلیارد دلار به ایلان ماسک بفروشد. این پاسخ کنایه‌آمیز، نه تنها طنزآمیز بود، بلکه نشان‌دهنده رد قاطع پیشنهاد خرید OpenAI توسط آلتمن و تیم مدیریتی این شرکت بود.

شرکت OpenAI، ایلان ماسک و انتقادات وارده بر این شرکت

پیشنهاد اخیر خرید شرکت OpenAI توسط ایلان ماسک، آخرین رویداد در کشمکش علنی میان وی و سم آلتمن، مدیرعامل این شرکت، به شمار می‌رود. این جدال که در زمان نگارش این مقاله به اوج خود رسیده، نشان‌دهنده اختلافات عمیق بر سر آینده و جهت‌گیری یکی از تأثیرگذارترین شرکت‌های هوش مصنوعی در جهان است.

ریشه‌های این درگیری به زمانی بازمی‌گردد که ماسک از هیئت مدیره OpenAI کناره‌گیری کرد و پس از آن، حمایت مالی خود از این شرکت را قطع نمود. شکایت حقوقی بعدی ماسک علیه آلتمن و OpenAI، مبنی بر نقض توافقنامه تأسیس این سازمان، بر شدت این اختلافات افزود. ماسک مدعی است که هدف اصلی از تأسیس OpenAI، توسعه هوش مصنوعی به صورت شفاف و غیرانتفاعی برای بهبود زندگی بشر بوده‌است. با این حال، وی معتقد است که همکاری OpenAI با شرکت مایکروسافت و انتشار مدل‌های زبانی قدرتمندی مانند GPT-4، این شرکت از مسیر اصلی خود منحرف شده و به سمت کسب سود گام برداشته‌است.

اگرچه علاقه ماسک به تجاری‌سازی OpenAI پنهان نیست، اما وی به شدت از روش‌های اتخاذ شده توسط این شرکت انتقاد می‌کند. با این حال، ماسک تنها منتقد OpenAI نیست. بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه هوش مصنوعی نیز از عدم شفافیت این شرکت در خصوص روش‌های آموزش مدل‌های زبانی خود ابراز نگرانی می‌کنند. علاوه بر این، برخی ادعاها مبنی بر نقض حق تکثیر آثار ادبی و هنری توسط OpenAI، بر انتقادات وارد بر این شرکت افزوده‌است.

در این شرایط، پرسش اصلی این است که آیا در صورت تصاحب OpenAI توسط ماسک، می‌توان انتظار داشت که این شرکت رویکردی بازتر نسبت به اشتراک‌گذاری اطلاعات و کدهای منبع خود اتخاذ کند؟ این پرسش، آینده توسعه هوش مصنوعی و تأثیر آن بر جامعه را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

خرید OpenAI توسط ایلان ماسک؛ حقیقت یا شایعه؟

مایکل جی بنت، معاون وابسته رئیس دانشگاه ایلینویز شیکاگو در حوزه علوم داده و استراتژی هوش مصنوعی، در خصوص پیشنهاد خرید شرکت OpenAI توسط ایلان ماسک ابراز بی‌اطمینانی کرده‌است. وی با اشاره به مواضع متضاد ماسک در مورد سیستم‌های باز و بسته، بر پیچیدگی این معامله تأکید کرده و اظهار داشته‌است که جهت‌گیری نهایی سرمایه‌گذاران حاضر در این کنسرسیوم هنوز مشخص نیست. بنت معتقد است که حتی ممکن‌است خود سرمایه‌گذاران نیز در خصوص آینده OpenAI دیدگاه روشنی نداشته باشند.

بنت همچنین نسبت به تأثیر این ادغام بر اکوسیستم هوش مصنوعی ابراز تردید کرده‌است. وی بر این باور است که رقابت میان شرکت‌های مختلف در حوزه هوش مصنوعی، می‌تواند به پیشرفت سریع‌تر و کنترل بهتر این فناوری منجر شود. از این‌رو، ادغام شرکت‌ها ممکن‌است به نفع کل اکوسیستم نباشد.

با وجود انتقاداتی که به OpenAI در خصوص شفافیت و نحوه عملکرد مدل‌های آن وارد شده‌است، نمی‌توان از دستاوردهای قابل‌توجه این شرکت در حوزه نوآوری غافل شد. OpenAI با توسعه مدل‌های زبانی بزرگ، تحولی عظیم در حوزه هوش مصنوعی ایجاد کرده‌است.

کاشیاپ کامپلا، مدیرعامل RPA2AI Research، با اشاره به نیاز بالای حوزه یادگیری عمیق به سرمایه‌گذاری، بر اهمیت تبدیل OpenAI از یک سازمان غیرانتفاعی به یک شرکت تجاری تأکید کرده‌است. وی معتقد است که این تغییر نقش، به OpenAI امکان داده‌است تا به یکی از بازیگران اصلی در عرصه هوش مصنوعی تبدیل شود.

اندی ثورای، تحلیلگر و پژوهشگر هوش مصنوعی، معتقد است که در صورت تصاحب شرکت OpenAI توسط ایلان ماسک، شاهد تغییر رویکرد این شرکت در زمینه انتشار مدل‌های زبانی بزرگ خواهیم بود. به گفته ثورای، ماسک ممکن‌است نسبت به انتشار مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی کمتر احتیاط نشان دهد.

ثورای با اشاره به مدل زبان بزرگ Grok AI که توسط شرکت xAI (یکی از شرکت‌های تحت مالکیت ماسک) توسعه یافته‌است، به عنوان مثالی از این رویکرد اشاره می‌کند. مدل Grok AI با استفاده از داده‌های گسترده پلتفرم X (توییتر سابق) آموزش دیده‌است و محدودیت‌های کمتری در مقایسه با سایر مدل‌های مشابه دارد.

ثورای با بیان اینکه “به نام آزادی بیان، هوش مصنوعی آزادانه رها شده‌است”، به این نکته اشاره می‌کند که در مدل Grok AI، آزادی بیان به عنوان توجیهی برای کاهش محدودیت‌ها بر روی مدل زبانی مورد استفاده قرار گرفته‌است. وی همچنین خاطرنشان می‌سازد که اگرچه OpenAI لزوماً پیشرو در زمینه رعایت استانداردهای ایمنی و اخلاقی در توسعه هوش مصنوعی نیست، اما حداقل اقدامات احتیاطی خاصی را در این زمینه انجام می‌دهد.

ثورای در پایان پیش‌بینی می‌کند که ماسک ممکن‌است رویکردی مشابه با آنچه در شرکت X (توییتر) اتخاذ کرده‌است، در مورد OpenAI نیز اعمال کند. به عبارت دیگر، ماسک ممکن‌است بر حداکثرسازی سود تمرکز کرده و کمتر به مسائل اخلاقی و اجتماعی مرتبط با توسعه هوش مصنوعی توجه کند.

سوددهی OpenAI و تاثیرات مشاجره فناوران هوش مصنوعی بر این صنعت

مارک بکو (Mark Beccue)، تحلیلگر گروه استراتژی سازمانی و هم‌اکنون عضو شرکت اومدیا (Omedia)، با اشاره به رد پیشنهاد ایلان ماسک توسط سم آلتمن، بر احتمال ارائه پیشنهادهای خرید جدید برای شرکت OpenAI تأکید می‌کند. وی معتقد است که جذابیت بالای این شرکت در حوزه هوش مصنوعی، همچنان آن را به هدفی جذاب برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بزرگ تبدیل کرده‌است.

بکو با نگاهی اقتصادی به موضوع، بر اهمیت شناسایی مسیر سودآوری برای شرکت OpenAI تأکید می‌کند. وی معتقد است که در حال حاضر، اصلی‌ترین منبع درآمد این شرکت، بهره‌برداری از دارایی‌های معنوی همچون حق اختراع و حق کپی‌رایت است.

در ادامه، بکو به مذاکرات جاری OpenAI با شرکت مایکروسافت و سایر سرمایه‌گذاران اشاره می‌کند. وی همچنین به تلاش این شرکت برای جذب ۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید خبر می‌دهد. این اقدامات نشان‌دهنده تلاش‌های جدی OpenAI برای تأمین مالی و گسترش فعالیت‌های خود است.

مایکل جی بنت با اشاره به جدال بین ماسک و آلتمن، بر تأثیرات منفی این اختلاف بر تصویر کلی صنعت هوش مصنوعی تأکید می‌کند. وی معتقد است که این مشاجرات در شرایطی که جامعه جهانی در حال بررسی چالش‌های مرتبط با ایمنی، حاکمیت و پایداری هوش مصنوعی است، حواس‌پرتی ایجاد می‌کند. به ویژه با توجه به برگزاری اجلاس اقدامات هوش مصنوعی در ماه فوریه 2025 در پاریس، این اختلافات می‌تواند از تمرکز بر مسائل مهم‌تر جلوگیری کند.

بنت در پایان با بیان اینکه “ما در حال حاضر به چیزهای بیشتری از غول‌های هوش مصنوعی نیاز داریم تا این نوع مشاجره‌ها”، بر ضرورت همکاری و هم‌افزایی در صنعت هوش مصنوعی برای حل چالش‌های پیش رو تأکید می‌کند. وی معتقد است که رقابت‌های ناسالم و اختلافات شخصی می‌تواند مانعی بر سر راه پیشرفت این فناوری مهم باشد.