رایانش ابری چیست؟ مزایا، معایب و انواع خدمات آن

رایانش ابری چیست؟

رایانش ابری (به انگلیسی: Cloud Computing) ارائه خدمات مختلف از طریق اینترنت است. این منابع شامل ابزارها و برنامه‌هایی مانند ذخیره سازی داده‌ها، سرورها، پایگاه‌های داده، شبکه و نرم افزار می‌باشد.

ذخیره سازی مبتنی بر ابر به جای نگهداری فایل‌ها در یک هارد دیسک اختصاصی یا دستگاه ذخیره سازی محلی، ذخیره آنها را در یک پایگاه داده راه دور امکان پذیر می‌کند. تا زمانی که یک دستگاه الکترونیکی به وب دسترسی دارد، به داده‌ها و برنامه‌های نرم‌افزاری برای اجرای آن دسترسی دارد.

رایانش ابری به دلایل مختلفی از جمله صرفه جویی در هزینه، افزایش بهره وری، سرعت و کارایی، عملکرد و امنیت، گزینه ای محبوب برای افراد و مشاغل است.

• محاسبات کوانتومی: تعریف، نحوه استفاده از آن همراه با مثال

درک رایانش ابری

رایانش ابری به این دلیل نامگذاری شده است که اطلاعات مورد دسترسی از راه دور در فضای ابری یا فضای مجازی یافت می‌شود. شرکت‌هایی که خدمات ابری ارائه می‌دهند، کاربران را قادر می‌سازند فایل‌ها و برنامه‌ها را در سرورهای راه دور ذخیره کنند و سپس از طریق اینترنت به همه داده‌ها دسترسی داشته باشند. این بدان معناست که کاربر نیازی به حضور در یک مکان خاص برای دسترسی به آن ندارد و به کاربر اجازه می‌دهد از راه دور کار کند.

رایانش ابری تمام کارهای سنگین مربوط به خرد کردن و پردازش داده‌ها را از دستگاهی که با خود حمل می‌کنید یا با آن کار می‌کنید دور می‌کند. همچنین تمام این کارها را به خوشه‌های کامپیوتری بسیار دور در فضای مجازی منتقل می‌کند. اینترنت تبدیل به فضای ابری می‌شود. داده‌ها، کار و برنامه‌های شما از هر دستگاهی که می‌توانید با آن به اینترنت وصل شوید، در هر کجای دنیا در دسترس هستند.

رایانش ابری می‌تواند هم عمومی و هم خصوصی باشد. سرویس‌های ابری عمومی خدمات خود را از طریق اینترنت با پرداخت هزینه ارائه می‌کنند. از طرف دیگر خدمات ابری خصوصی فقط به تعداد معینی از افراد خدمات ارائه می‌دهند. این سرویس‌ها سیستمی از شبکه‌ها هستند که خدمات میزبانی شده را ارائه می‌کنند. یک گزینه ترکیبی نیز وجود دارد که عناصر خدمات عمومی و خصوصی را با هم ترکیب می‌کند.

• چت بات چیست و چگونه کار می‌کند؟

انواع خدمات ابری

صرف نظر از نوع سرویس، خدمات رایانش ابری مجموعه‌ای از عملکردها را در اختیار کاربران قرار می‌دهد که عبارتند از:

• پست الکترونیک
• ذخیره سازی، پشتیبان گیری و بازیابی اطلاعات
• ایجاد و آزمایش برنامه‌ها
• تجزیه و تحلیل داده‌ها
• پخش صدا و تصویر
• ارائه نرم افزار در صورت تقاضا

رایانش ابری هنوز یک سرویس نسبتاً جدید است اما توسط تعدادی از سازمان‌های مختلف از شرکت‌های بزرگ گرفته تا مشاغل کوچک، سازمان‌های غیرانتفاعی گرفته تا سازمان‌های دولتی و حتی مصرف‌کنندگان فردی استفاده می‌شود.

مدل های استقرار

ابرها انواع مختلفی دارند که هر کدام با دیگری متفاوت است. ابرهای عمومی خدمات خود را بر روی سرورها و ذخیره سازی در اینترنت ارائه می‌دهند. اینها توسط شرکت‌های شخص ثالث اداره می‌شوند که تمام سخت افزار، نرم افزار و زیرساخت های کلی را مدیریت و کنترل می‌کنند. مشتریان از طریق حساب‌هایی که تقریباً برای هر کسی قابل دسترسی است به خدمات دسترسی پیدا می‌کنند.

ابرهای خصوصی برای مشتریان خاص، معمولاً یک کسب و کار یا سازمان، رزرو شده است. مرکز خدمات داده شرکت ممکن است میزبان سرویس رایانش ابری باشد. بسیاری از خدمات محاسبات ابری خصوصی در یک شبکه خصوصی ارائه می‌شوند.

ابرهای ترکیبی، همانطور که از نام آن پیداست، ترکیبی از خدمات عمومی و خصوصی هستند. این نوع مدل به کاربر انعطاف‌پذیری بیشتری می‌دهد و به بهینه سازی زیرساخت و امنیت کاربر کمک می‌کند.

اشکال جدیدتر خدمات رایانش ابری شامل ابر جامعه، ابر داده بزرگ و چند ابری است.

انواع رایانش ابری

رایانش ابری یک فناوری واحد مانند یک میکروچیپ یا یک گوشی موبایل نیست. بلکه سیستمی است که عمدتاً از سه سرویس تشکیل شده است: نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS)، زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS) و پلت فرم به عنوان سرویس (PaaS).

1. نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS) شامل صدور مجوز یک برنامه نرم افزاری به مشتریان است. مجوزها معمولاً از طریق یک مدل پرداختی یا بر حسب تقاضا ارائه می‌شوند. این نوع سیستم را می توان در Microsoft Office 365 یافت.
2. زیرساخت به عنوان یک سرویس (IaaS) شامل روشی برای ارائه همه چیز از سیستم عامل ها تا سرورها و ذخیره سازی از طریق اتصال مبتنی بر IP به عنوان بخشی از یک سرویس درخواستی است. مشتریان می توانند از نیاز به خرید نرم افزار یا سرور اجتناب کنند و در عوض این منابع را در یک سرویس برون سپاری و درخواستی تهیه کنند. از نمونه های معروف سیستم IaaS می توان به IBM Cloud و Microsoft Azure اشاره کرد.
3. پلتفرم به عنوان یک سرویس (PaaS) پیچیده ترین لایه از سه لایه محاسبات مبتنی بر ابر در نظر گرفته می شود. PaaS شباهت هایی با SaaS دارد، تفاوت اصلی این است که به جای ارائه آنلاین نرم افزار، در واقع یک پلت فرم برای ایجاد نرم افزار است که از طریق اینترنت ارائه می شود. این مدل شامل پلتفرم هایی مانند Salesforce.com و Heroku است.

مزایای رایانش ابری 

نرم‌افزار مبتنی بر فضای ابری به شرکت‌های همه بخش‌ها چندین مزیت ارائه می‌دهد، از جمله امکان استفاده از نرم‌افزار از هر دستگاهی از طریق یک برنامه بومی یا یک مرورگر. در نتیجه، کاربران می‌توانند فایل‌ها و تنظیمات خود را به روشی کاملاً یکپارچه به دستگاه‌های دیگر منتقل کنند.

رایانش ابری بسیار فراتر از دسترسی به فایل‌ها در چندین دستگاه است. به لطف خدمات رایانش ابری، کاربران می توانند ایمیل خود را در هر رایانه ای بررسی کنند و حتی فایل ها را با استفاده از سرویس هایی مانند Dropbox و Google Drive ذخیره کنند. سرویس‌های رایانش ابری همچنین امکان پشتیبان‌گیری از موسیقی، فایل‌ها و عکس‌های خود را برای کاربران فراهم می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که در صورت خرابی هارد دیسک، آن فایل‌ها بلافاصله در دسترس هستند.

همچنین به کسب و کارهای بزرگ پتانسیل صرفه جویی در هزینه ها را ارائه می‌دهد. قبل از اینکه ابر به یک جایگزین مناسب تبدیل شود، شرکت‌ها ملزم به خرید، ساخت و نگهداری فناوری مدیریت اطلاعات و زیرساخت های پرهزینه بودند. شرکت‌ها می‌توانند مراکز پرهزینه سرور و بخش‌های فناوری اطلاعات را با اتصالات اینترنتی سریع تعویض کنند، جایی که کارمندان برای تکمیل وظایف خود به صورت آنلاین با ابر تعامل دارند.

ساختار ابری به افراد این امکان را می‌دهد که در فضای ذخیره سازی روی دسکتاپ یا لپ تاپ خود صرفه جویی کنند. همچنین به کاربران اجازه می‌دهد تا نرم‌افزار را سریع‌تر ارتقا دهند، زیرا شرکت‌های نرم‌افزاری می‌توانند محصولات خود را از طریق وب به جای روش‌های سنتی‌تر و ملموس‌تر شامل دیسک‌ها یا درایوهای فلش ارائه دهند. به عنوان مثال، مشتریان Adobe می توانند از طریق اشتراک مبتنی بر اینترنت به برنامه های کاربردی موجود در Creative Cloud خود دسترسی داشته باشند. این به کاربران اجازه می دهد تا نسخه های جدید را دانلود کرده و به راحتی برنامه های خود را رفع کنند.

معایب رایانش ابری

با تمام سرعت، کارایی و نوآوری‌هایی که با رایانش ابری همراه است، طبیعتاً خطراتی نیز وجود دارد. امنیت همیشه یک نگرانی بزرگ در مورد فضای ابری بوده است، به خصوص در مورد سوابق پزشکی حساس و اطلاعات مالی. در حالی که مقررات خدمات رایانش ابری را مجبور می‌کند تا اقدامات امنیتی و انطباق خود را تقویت کنند، این موضوع همچنان ادامه دارد. رمزگذاری از اطلاعات حیاتی محافظت می‌کند، اما اگر آن کلید رمزگذاری گم شود، داده‌ها ناپدید می‌شوند.

سرورهای نگهداری شده توسط شرکت‌های رایانش ابری نیز ممکن است قربانی بلایای طبیعی، باگ‌های داخلی و قطع برق شوند. دسترسی جغرافیایی محاسبات ابری به هر دو صورت کاهش می‌یابد: خاموشی در کالیفرنیا می‌تواند کاربران را در نیویورک فلج کند و یک شرکت در تگزاس ممکن است داده‌های خود را از دست بدهد اگر چیزی باعث از کار افتادن ارائه‌دهنده مستقر در مین شود.

مانند هر فناوری دیگری، منحنی یادگیری هم برای کارکنان و هم برای مدیران وجود دارد. اما از آنجایی که بسیاری از افراد از طریق یک پورتال به اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند و آنها را دستکاری می‌کنند، اشتباهات ناخواسته می‌توانند به کل سیستم منتقل شوند.

دنیای تجارت

کسب و کارها می‌توانند از محاسبات ابری به روش‌های مختلف استفاده کنند. برخی از کاربران همه برنامه‌ها و داده‌ها را در فضای ابری نگهداری می‌کنند، در حالی که برخی دیگر از مدل ترکیبی استفاده می‌کنند و برنامه‌ها و داده‌های خاصی را روی سرورهای خصوصی و برخی دیگر را در فضای ابری نگه می‌دارند. وقتی صحبت از ارائه خدمات می‌شود، بازیگران در حوزه محاسبات شرکتی عبارتنداز:

• گوگل ابری (Google Cloud)
• خدمات وب آمازون (AWS)
• مایکروسافت آژورآی‌بی‌ام ابر (IBM Cloud)
• ابر علی بابا

خدمات وب آمازون 100٪ عمومی است و شامل یک مدل برون سپاری شده است. وقتی روی پلتفرم قرار گرفتید، می‌توانید برای برنامه‌ها و خدمات اضافی ثبت‌نام کنید. Microsoft Azure به مشتریان اجازه می دهد تا برخی از داده ها را در سایت های خود نگه دارند. در همین حال، ابر علی بابا یکی از شرکت های تابعه گروه علی بابا است.

مثالی از رایانش ابری چیست؟

امروزه نمونه‌های متعددی از برنامه‌های رایانش ابری وجود دارد که هم توسط مشاغل و هم افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از انواع سرویس‌های ابری، پلتفرم‌های پخش صدا یا تصویر است، جایی که فایل‌های رسانه واقعی از راه دور ذخیره می‌شوند. دیگری پلتفرم های ذخیره سازی داده مانند Google Drive، Dropbox، OneDrive یا Box است.

انواع اصلی رایانش ابری چیست؟

انواع اصلی خدمات رایانش ابری عبارتند از: Infrastructure-as-a-Service (IaaS)، Platforms-as-a-A-Service (PaaS) و Software-as-a-Service (SaaS).10

• IaaS زیرساخت فناوری اطلاعات را برای کاربران نهایی از طریق اینترنت فراهم می‌کند و معمولاً با محاسبات بدون سرور مرتبط است.
• PaaS هم نرم افزار و هم سخت افزار را به کاربران نهایی که عموماً توسعه دهندگان نرم افزار هستند ارائه می‌دهد. PaaS به کاربر اجازه می‌دهد تا برنامه‌های خود را بدون نیاز به ساخت و نگهداری زیرساخت توسعه، اجرا و مدیریت کند.
• SaaS یک مدل مجوز نرم افزاری است که امکان دسترسی به نرم افزار را به صورت اشتراکی با استفاده از سرورهای خارجی بدون نیاز به دانلود و نصب محلی آنها فراهم می‌کند.

  آیا رایانش ابری ایمن است؟

  از آنجایی که نرم‌افزار و داده‌ها از راه دور در رایانش ابری ذخیره می‌شوند، امنیت داده‌ها و امنیت پلتفرم یک نگرانی بزرگ است. امنیت ابری به اقدامات انجام شده برای محافظت از دارایی‌های دیجیتال و داده‌های ذخیره شده در سرویس‌های مبتنی بر ابر اشاره دارد. اقدامات برای محافظت از این داده‌ها شامل مجوز دو عاملی (2FA)، استفاده از VPN، توکن های امنیتی، رمزگذاری داده‌ها و خدمات فایروال و غیره است.