- برنامه نویسی فرآیند ایجاد مجموعه ای از دستورالعمل ها است که به رایانه می گوید چگونه یک کار را انجام دهد. برنامه نویسی را می توان با استفاده از انواع زبان های برنامه نویسی کامپیوتری مانند جاوا اسکریپت، پایتون و سی پلاس پلاس انجام داد.
برنامه نویسی (به انگلیسی: programming) به معنای نوشتن دستورالعمل‌هایی برای کامپیوتر به منظور اجرای آنها. برنامه‌نویسی یک روش حل مسئله است که توسط کامپیوتر انجام می شود. برنامه های گوشی موبایل، بازی های ویدئویی، وب سایت ها یا هر نرم افزار دیگری توسط یک برنامه نویس نوشته می شود. مهم است که بدانیم برنامه نویسی فقط نوشتن کد نیست. در عوض، برنامه نویسی توسط یک مهارت گسترده تر، یعنی توسعه نرم افزار اداره می شود.
در این مقاله هر آنچه را که باید در مورد برنامه نویسی و توسعه نرم افزار بدانید را خواهید آموخت. علاوه بر این، اطلاعات ارزشمندی در مورد چگونگی تبدیل شدن به یک توسعه دهنده نرم افزار پیدا خواهید کرد.
توسعه نرم‌افزار چیست؟
توسعه نرم افزار کل فرآیند ساخت نرم افزار است. که شامل طراحی، ایجاد (برنامه نویسی)، استقرار و پشتیبانی از یک برنامه کامپیوتری برای حل مشکلات مشتریان است. توسعه دهنده نرم افزار فردی است که در هر یک از این جنبه ها مهارت دارد. برنامه نویسی مهارت اصلی یک توسعه دهنده نرم افزار است. پس از شناسایی مشکل مشتری و فکر کردن دقیق به راه حل، یک توسعه دهنده نرم افزار کدی را برای حل مشکل می نویسد. واژه‌های برنامه‌نویس و توسعه‌دهنده نرم‌افزار به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. گاهی اوقات توسعه دهندگان نرم افزار خود را کدنویس یا برنامه نویس می نامند. اما از نظر فنی تفاوت زیادی وجود دارد:
- برنامه نویس کسی است که فقط کدنویسی را بلد است.
- توسعه دهنده نرم افزار کسی است که می تواند مشکلات تجاری را با مهارت های برنامه نویسی حل کند. آنها بازیکنان تیم ماهری هستند که می توانند نرم افزار را ایجاد، استقرار، پشتیبانی و حتی طراحی کنند.
برای گذران زندگی با برنامه نویسی، شما باید یک توسعه دهنده نرم افزار شوید، نه فقط یک برنامه نویس. اکنون که متوجه شدید توسعه نرم افزار چیست، بیایید روی برنامه نویسی تمرکز کنیم.
برنامه نویسی چیست؟
برنامه نویسی به معنای استفاده از کد برای وادار کردن کامپیوتر به انجام اقدامات دلخواه است. برنامه نویس شخصی است که دستوراتی به کامپیوتر برای انجام این اعمال می دهد.
دستورالعمل ها به زبان برنامه نویسی نوشته شده است که کامپیوتر آن را درک می کند.
یک دستورالعمل می تواند چیزی ساده باشد مانند «دو عدد را جمع کنید» یا «به کاربر سلام بگویید».
این دستورالعمل ها را می توان به صورت استراتژیک برای حل یک مشکل بزرگتر با هم گروه بندی کرد.
مجموعه ای از دستورالعمل ها را یک برنامه کامپیوتری می نامند.
یک برنامه کامپیوتری می تواند در انواع مختلف دستگاه ها بین کاربران نهایی مانند شما توزیع شود.
به عنوان مثال، این مقاله توسط یک برنامه مبتنی بر وب به نام وردپرس به شما تحویل داده شده است.
در مرحله بعد، بیایید نگاهی دقیق تر به زبان برنامه نویسی بیاندازیم.
زبان برنامه نویسی چیست؟
زبانهای برنامه‌نویسی ساختارهای زبانی دستور مداری در رایانه‌ها هستند که به‌وسیلهٔ آنها می‌توان یک الگوریتم را به‌وسیلهٔ ساختارهای دستوری متفاوت برای اجرای رایانه توصیف کرد و با این روش امکان نوشتن برنامه جهت تولید نرم‌افزارهای جدید به وجود می‌آید.
مشکلی که زبان های برنامه نویسی حل می کنند این است که:
- کامپیوترها فقط 0 و 1 را می فهمند.
- انسان ها 0 و 1 را درک نمی کنند.
زبان برنامه نویسی واسطه ای بین یک کامپیوتر و یک برنامه نویس است.
شخص می تواند یک زبان برنامه نویسی را یاد بگیرد.
کامپیوتر (کامپایلر) می داند چگونه زبان برنامه نویسی را به 0 و 1 ترجمه کند.
زمانی که یک برنامه نویس به کامپیوتر می گوید که کاری را انجام دهد، دستورالعمل ها را به زبان برنامه نویسی می نویسد. این دستورالعمل‌ها سپس به کدهای سطح ماشین ترجمه می‌شوند که فقط کامپیوتر آن را درک می‌کند.
انواع زبان های برنامه نویسی
صدها زبان برنامه نویسی مختلف با سینتکس های مختلف وجود دارد. همه زبانهای برنامه‌نویسی یک هدف مشترک دارند، توانایی کنترل رفتار و خروجی یک کامپیوتر. زبان های برنامه نویسی تقریباً به دو گروه تقسیم می شوند:
- زبان های برنامه نویسی سطح پایین
- زبان های برنامه نویسی سطح بالا
زبان برنامه‌نویسی سطح پایین (Low-level programming language) : این زبان به زبان کامپیوتر نزدیک است، که باعث می شود کارایی بالایی داشته باشد. اما این زبان درک، اشکال زدایی و نگهداری را برای توسعه دهندگان سخت می کند. به عبارت دیگر کار با زبان های سطح پایین مستلزم دانش گسترده در حوزه سخت افزار و پیکربندی آنها می باشد.
این روزها دیگر نوشتن برنامه به زبان های سطح پایین مرسوم نیست.
زبان برنامه‌نویسی سطح بالا (High-level programming language): معمولاً زبانهای «انگلیسی مانند» هستند که یادگیری آنها آسان‌تر است. آنها در واقع از ترکیب نمادهای ریاضی و زبان طبیعی ساخته می شوند، به این دلیل نوشتن و خواندن یک زبان سطح بالا آسان تر است.
هر زبان سطح بالا ساختار نگارشی خاص خود را دارد و برخی از آنها نسبت به بقیه خوانایی آسان‌تری دارند.
تقریباً تمام زبان های برنامه نویسی که این روزها با آنها روبرو می شوید، زبان های سطح بالا هستند.
در اینجا جدولی وجود دارد که زبان های برنامه نویسی سطح بالا را با زبان های سطح پایین مقایسه می کند:
| زبان برنامه نویسی سطح بالا | زبان برنامه نویسی سطح پایین |
|---|---|
| به طور گسترده استفاده می شود | به طور غیر متداول استفاده می شود |
| کارایی حافظه کمتر | حافظه کارآمد |
| آسان برای درک | سخت برای درک |
| به راحتی می توان به اشتباهات کد اشاره کرد | به سختی می توان به خطاهای کد اشاره کرد |
| ساده در نگهداری | پیچیده برای نگهداری |
| قابل حمل | غیر قابل حمل |
| روی هر سیستمی اجرا میشه | بستگی به سیستم دارد |
| توسعه دهنده پسند | ماشین پسند |
در ادامه، به طور خلاصه قصد داریم نگاهی به محبوب ترین زبان های برنامه نویسی بیندازیم.
زبان های برنامه نویسی محبوب
در اینجا لیستی از 10 زبان برنامه نویسی قابل توجه به همراه معرفی مختصر و مثال های کاربردی آورده شده است. تقریباً هر زبان برنامه نویسی ذکر شده در این لیست نمونه ای از زبان های برنامه نویسی سطح بالا است.
1- پایتون (Python)
پایتون محبوب ترین زبان برنامه نویسی است و یک زبان برنامه نویسی تفسیر شده، شی گرا و سطح بالا است. معمولاً پایتون به عنوان اولین زبان برنامه نویسی برای یادگیری توصیه می شود. به این دلیل است که یادگیری آن نه تنها آسان است، بلکه یک زبان برنامه نویسی بسیار کاربردی نیز می باشد. شما می توانید از پایتون در یادگیری ماشین، هوش مصنوعی، علم داده یا عملا هر چیزی استفاده کنید.
2- جاوا اسکریپت (JavaScript)
جاوا اسکریپت (به انگلیسی: JavaScript) یک زبان برنامه نویسی قدرتمند است که برای توسعه نرم افزارهای مرتبط با وب استفاده می شود. همچنین این زبان یکی از محبوب ترین زبان ها تا به امروز است. توسعه دهندگان نرم افزار وب از جاوا اسکریپت برای اضافه کردن تعامل به وب سایت ها استفاده می کنند. به عنوان مثال، وقتی فرمی را پر می کنید یا انیمیشنی را در یک صفحه وب می بینید، به احتمال زیاد توسط یک برنامه جاوا اسکریپت در پشت صحنه طراحی شده است.
3- سی (C)
C یک زبان برنامه نویسی، که در اوایل دهه 1970 ایجاد شد. یکی از قدیمی ترین زبانهای برنامه نویسی است. زبان C به یکی از پرکاربردترین زبان ها برای توسعه نرم افزار تبدیل شده است و امروزه نیز در دوره های علوم کامپیوتر تدریس می شود. ویژگی‌های C که به معروف شدن آن کمک کرد، ویژگی‌های سطح پایین آن هستند، که شامل مدیریت حافظه با دسترسی تقریباً مستقیم به اجزای سخت افزاری است. زبان C به عنوان یک زبان “سطح متوسط” در نظر گرفته می شود. به اندازه زبان های اسمبلی سطح پایینی نیست. اما سطح پایین تر از بسیاری از زبان های سطح بالا محبوب مانند پایتون یا جاوا اسکریپت است.
C به دلیل انعطاف پذیری، کارایی و پشتیبانی گسترده توسط سازندگان سخت افزار می تواند هم برای توسعه سیستم ها و هم برای توسعه برنامه ها استفاده شود.
4- جاوا (Java)
جاوا (به انگلیسی: Java ) یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است که روی ماشین مجازی جاوا اجرا می شود. جاوا برای توسعه برنامه های کاربردی برای دسکتاپ، سرورهای وب و دستگاه های تلفن همراه استفاده می شود. همچنین در ساخت بازی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. جاوا شباهت هایی با ++C دارد که یکی دیگر از زبان های برنامه نویسی محبوب است.
5- زبان برنامه نویسی ++C
سی پلاس پلاس (++C) زبان نسخه پیشرفته و توسعه یافته زبان برنامه نویسی C است. ++C یک زبان سطح میانی و شی‌گرا است. ++C یک زبان برنامه نویسی قدرتمند است که می توان از آن برای انجام کارهای سنگین در پشت صحنه استفاده کرد. به عنوان مثال، موتورهای بازی محبوب با ++C ساخته می شوند.
6- سی شارپ (#C)
سی شارپ یک زبان برنامه نویسی است که برای رقابت با جاوا طراحی شده است. سی شارپ برای ایجاد برنامه های دسکتاپ، برنامه های وب و سرویس های وب استفاده می شود.
7- ویژوال بیسیک (Visual Basic)
شرکت مایکروسافت ویژوال بیسیک را براساس یک زبان برنامه نویسی به نام بیسیک که برای مبتدیان نوشته شده است ساخت. ویژوال بیسیک یک زبان برنامه نویسی سطح بالا است که از نسخه قبلی DOS به نام بیسیک تکامل یافته است. این کد بسیار شبیه به زبان انگلیسی است. در حال حاضر، نسخه های زیادی از ویژوال بیسیک در بازار موجود است، آخرین نسخه ویژوال بیسیک 2017 است که با زبان های برنامه نویسی دیگر مانند سی شارپ همراه شده است. با این حال، محبوب ترین و هنوز هم به طور گسترده توسط بسیاری از برنامه نویسان VB مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین ویژوال بیسیک در ابزارهای MS Office مانند Excel و Word استفاده می شود.
8- پی اچ پی (PHP)
PHP یک زبان برنامه نویسی سمت سرور است که برای طراحی برنامه های وب پویا با پایگاه داده MySQL استفاده می شود. برنامه نویسی PHP یک زبان برنامه نویسی سمت سرور است که در وب اجرا می شود. این امکان را به توسعه دهندگان می دهد تا صفحات HTML تولید شده به صورت پویا را به سرعت بنویسند، و نیازی به، به روز رسانی فایل های ثابت در هر زمان که محتوای جدیدی وجود دارد را از بین می برد. به عبارت دیگر، PHP امکان به روز رسانی یک صفحه وب را بدون نیاز به بازسازی آن از ابتدا فراهم می کند.
9- زبان اسمبلی (Assembly Language)
زبان اسمبلی یک زبان برنامه نویسی سطح پایین برای کامپیوتر است. این روزها زبان اسمبلی عمدتاً برای دستکاری سخت افزار استفاده می شود. تقریباً تمام نرم افزارهای مدرن با زبان برنامه نویسی سطح بالا مانند C، Python، JavaScript و غیره نوشته می شوند. بنابراین، دیگر برنامه های زیادی را که در اسمبلی نوشته شده اند نخواهید دید.
10- پاسکال (Pascal)
پاسکال یک زبان همه منظوره و سطح بالا است که در ابتدا توسط نیکلاوس ویرث در اوایل دهه 1970 توسعه یافت. این زبان برای آموزش برنامه نویسی به عنوان یک رشته سیستماتیک و برای توسعه برنامه های قابل اعتماد و کارآمد توسعه یافته است. پاسکال زبان مبتنی بر الگول Algol است و شامل بسیاری از ساختارهای الگول است. الگول 60، زیر مجموعه پاسکال است. پاسکال چندین نوع داده و ساختارهای برنامه نویسی را ارائه می دهد. درک و نگهداری برنامه های پاسکال آسان است. پاسکال به دلایل مختلف محبوبیت خود را در عرصه تدریس و دانشگاه افزایش داده است:
- آسان برای یادگیری.
- زبان ساختار یافته
- برنامه های شفاف، کارآمد و قابل اعتماد تولید می کند.
- می توان آن را بر روی انواع پلتفرم های کامپیوتری کامپایل کرد.
- سینتکس پاسکال به علت نزدیکی به زبان انگلیسی مکملی برای ورود بعد از یادگیری الگوریتم می‌باشد.
11- اس‌کیوال (SQL)
اینترنت پر از داده است. این داده ها در پایگاه های داده که جداول سطر و ستون هستند ذخیره می شوند. نیازی به گفتن نیست که دسترسی و اصلاح این داده ها نقش مهمی در کارکرد اینترنت به روشی که ما به آن عادت کرده ایم دارد. برنامه نویسان برای دسترسی موثر و اصلاح داده ها در پایگاه داده از زبان پرس و جو ساختاریافته SQL استفاده می کنند. SQL به شما این امکان را می دهد که داده ها را به راحتی از پایگاه داده ذخیره و بازیابی کنید.
آیا برنامه نویسی سخت است
برنامه نویسی سخت نیست، اما یادگیری آن به زمان نیاز دارد. منحنی یادگیری یک زبان برنامه نویسی شبیه به یادگیری یک زبان خارجی جدید است. ممکن است ماه ها طول بکشد تا بتوانید واقعاً از آن استفاده کنید. مانند یادگیری زبان های خارجی، یادگیری زبان های برنامه نویسی زمانی آسان تر می شود که شما یک زبان را یاد بگیرید. زبان های برنامه نویسی متعلق به همین خانواده هستند. هر زبان از اصول اولیه یکسانی پیروی می کند. این کار یادگیری زبان های برنامه نویسی بیشتر را بعد از اینکه در یکی از آنها مهارت پیدا کردید آسان تر می کند.
آیا باید برنامه نویسی را در سال 2022 یاد بگیرم؟
توسعه دهندگان نرم افزار تقاضای زیادی دارند و دنیا به شدت به افرادی وابسته است که می توانند کدنویسی کنند. به عنوان مثال، تمام مشاغل آنلاین توسط توسعه دهندگان نرم افزار ساخته و نگهداری می شوند. همانطور که صنایع بیشتر و بیشتری به سمت اتوماسیون حرکت می کنند، تعداد موقعیت های توسعه دهنده نرم افزار همچنان در حال افزایش است.
شغل برنامه نویسی یکی از مشاغل نادری است که می تواند 100٪ از راه دور باشد. برای کسی که دوست دارد از خانه کار کند، این یک موقعیت برد-برد است. تفکر مانند یک توسعه دهنده نرم افزار از جنبه های دیگر زندگی مانند خلاقیت، حل مسئله و تفکر ریاضی نیز پشتیبانی می کند.
ابتدا چه زبان برنامه نویسی را یاد بگیریم
(از زبان برنامه نویس هامیا) : بنظر من دو عنوان را می‌توان زیر گروه برنامه نویسی در زمان حال بیان کرد. اولی به‌عنوان کد نویس شناخته می‌شود، که بیشتر بدلیل آشنایی با کد ها و رویه‌های جاری و با استفاده از تکه کدهای آماده، با اضافه کردن یا تغییر آنها اقدام به حل مشکلات سطحی می کند و اما گروه دوم برنامه نویس‌ها هستند. آنها که قدرت ترسیم الگوریتم و فلوچارت دارند، و بعد از تعریف پروژه جدید یا تعریف مشکلات جاری آن، قابلیت ترسیم نقشه راه (الگوریتم یا روش) را دارند. بعد از آن با انتخاب بهترین زبان برنامه نویسی برای نوشتن آن پروژه شروع به برنامه نویسی می‌کنند.
پس اگر می‌خواهید برنامه نویس شوید بهتر است با یادگیری الگوریتم شروع کنید. صورت مسئله را بخوانید، نیازمندیها را درک کنید، الگوریتم را روی کاغذ بنویسید و در صورت تمایل برای درک بهتر می‌توانید ترسیم فلوچارت را نیز یاد بگیرید. بعد از آشنای اولیه با الگوریتم نویسی می‌توانید یکی از زبانهای برنامه نویسی از قبیل پاسکال (توصیه نویسنده) یا C یا C++ انتخاب و شروع به یادگیری بکنید. سپس با مشخص شدن آینده نگری خود در مسیر برنامه نویسی می‌توانید برای مراحل بعدی خود زبان برنامه نویسی بعدی را انتخاب کنید. بنظر من با یادگیری زبان برنامه‌نویسی پایتون می‌توانید ادامه دهید.
پایتون یکی از محبوب ترین زبان های برنامه نویسی تا به امروز است. این یک زبان مبتدی است که یادگیری آن آسان و حتی سرگرم کننده است. هزاران آموزش، کتاب و وبلاگ در مورد پایتون در اینترنت وجود دارد. پایتون یک زبان برنامه نویسی جهانی است که می‌توانید تقریباً در هر کاری از آن استفاده کنید. می‌توانید بازی بسازید، صفحات وب بسازید، ریاضیات، یادگیری ماشینی و غیره انجام دهید. بنابراین این زبان نه تنها ساده ترین زبان برای شروع است، بلکه یکی از کاربردی ترین زبان ها در این زمینه است.
اگر محتوای ما برایتان جذاب بود و چیزی از آن آموختید، لطفاً لحظه‌ای وقت بگذارید و این چند خط را بخوانید:
ما گروهی کوچک و مستقل از دوست‌داران علم و فناوری هستیم که تنها با حمایت‌های شما می‌توانیم به راه خود ادامه دهیم. اگر محتوای ما را مفید یافتید و مایلید از ما حمایت کنید، ساده‌ترین و مستقیم‌ترین راه، کمک مالی از طریق لینک دونیت در پایین صفحه است.
اما اگر به هر دلیلی امکان حمایت مالی ندارید، همراهی شما به شکل‌های دیگر هم برای ما ارزشمند است. با معرفی ما به دوستانتان، لایک، کامنت یا هر نوع تعامل دیگر، می‌توانید در این مسیر کنار ما باشید و یاری‌مان کنید. ❤️
ممنون از این مقاله کاربردی