مدل جدید شرکت OpenAI به نام o1 ؛ استدلال قوی اما سرعت پایین

شرکت OpenAI یکی از پیشگامان حوزه هوش مصنوعی مولد محسوب می‌شود. مدل ChatGPT این شرکت، که بر پایه مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) خانواده GPT ساخته شده است، یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای هوش مصنوعی در جهان است. از سپتامبر 2024، مدل‌های GPT-4o و GPT-3.5 ستون اصلی ChatGPT را تشکیل می‌دهند.

معرفی GPT-4o : نقطه عطف انسان و ChatGPT

در اواخر تابستان 2024، شایعاتی درباره یک مدل جدید از شرکت OpenAI با نام رمز “Strawberry” منتشر شد. در آن زمان، مشخص نبود که این مدل قرار است جایگزین GPT-4o شود یا نقش متفاوتی خواهد داشت.

نبوغ در ابعاد کوچک: آشنایی با GPT-4o Mini

سرانجام در 12 سپتامبر 2024، این هیجان با معرفی رسمی مدل‌های OpenAI o1، از جمله o1-preview و o1-mini، به پایان رسید. مدل‌های o1 شرکت OpenAI، توانایی استدلال در هوش مصنوعی را بهبود می‌بخشند و در انجام وظایف پیچیده، مانند تولید و رفع اشکال کد، عملکرد برجسته‌ای دارند.

هوش؟ مصنوعی | مرز بین هوشمندی انسان و ماشین چقدر نزدیک است؟

OpenAI o1 چیست؟

OpenAI o1 خانواده جدیدی از مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) است که توسط شرکت OpenAI توسعه یافته است. این مدل‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که توانایی استدلال و منطق‌بافی قوی‌تری نسبت به مدل‌های قبلی داشته باشند.

مدل‌های o1 در ابتدا به عنوان نسخه آزمایشی و مدل‌های پیش نمایش عرضه شده‌اند و هدف از توسعه آن‌ها ارائه تجربه‌ای متفاوت از مدل‌های پیشین مانند GPT-4o بوده است. این مدل‌ها، مانند سایر مدل‌های زبانی بزرگ شرکت OpenAI، بر پایه معماری ترانسفورمر ساخته شده‌اند و قابلیت‌هایی مانند خلاصه‌سازی متن، تولید محتوا، پاسخ به پرسش‌ها و حتی نوشتن کد را دارا می‌باشند.

بهترین مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) در سال 2024

برخلاف مدل‌های قبلی که بیشتر بر سرعت پاسخ‌گویی و استفاده از الگوهای آماری برای پیش‌بینی کلمات بعدی تمرکز داشتند، مدل‌های o1 به دنبال یافتن بهترین راه حل برای حل یک مسئله هستند. این مدل‌ها قبل از ارائه پاسخ، فرآیندی شبیه به تفکر انسان را طی می‌کنند و سعی می‌کنند با استفاده از استدلال منطقی به نتیجه برسند. به همین دلیل، ممکن است پاسخ‌گویی آن‌ها نسبت به مدل‌های قبلی کمی زمان‌برتر باشد. مدل‌های o1 برای حل مسائل پیچیده‌ای که نیاز به چندین مرحله استدلال و درک عمیق از مسئله دارند، بسیار مناسب هستند.

شبکه عصبی مصنوعی چیست؟ معرفی کاربردها و انواع آن

یکی از روش‌هایی که شرکت OpenAI برای بهبود توانایی استدلال مدل‌های o1 استفاده کرده است، روشی به نام “زنجیره تفکر” است. در این روش، مدل به صورت گام‌به‌گام و مرحله به مرحله مسئله را تحلیل می‌کند و در نهایت به پاسخ می‌رسد. علاوه بر این، از تکنیک‌های پیشرفته یادگیری ماشین مانند یادگیری تقویتی نیز برای آموزش این مدل‌ها استفاده شده است.

در نسخه اولیه که در سپتامبر 2024 منتشر شد، دو مدل o1 ارائه گردید:

OpenAI o1-preview: این مدل برای حل مسائل پیچیده و نیازمند استدلال عمیق بهینه‌سازی شده است.

OpenAI o1-mini: نسخه ساده‌تر و کم‌هزینه‌تری از مدل o1-preview است.

OpenAI o1 چه کارهایی را می‌تواند انجام دهد؟

مدل زبانی بزرگ o1، همانند دیگر مدل‌های GPT، قابلیت انجام طیف وسیعی از کارها را دارد. از جمله این قابلیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پاسخگویی به پرسش‌ها: o1 می‌تواند به سوالات شما در موضوعات مختلف پاسخ دهد.
• خلاصه‌سازی متن: این مدل قادر است متن‌های طولانی را خلاصه کرده و نکات اصلی آن‌ها را استخراج کند.
• تولید محتوا: o1 می‌تواند انواع مختلفی از محتوا مانند مقاله، شعر، کد و حتی ایمیل بنویسد.

اما ویژگی متمایز کننده مدل o1، توانایی استثنایی آن در استدلال و حل مسائل پیچیده است. این قابلیت باعث شده است که o1 برای انجام کارهای زیر بسیار مناسب باشد:

• حل مسائل پیچیده علمی: o1 به ویژه در حوزه‌های علمی مانند ریاضیات، فیزیک و علوم کامپیوتر عملکرد بسیار خوبی دارد. به عنوان مثال، می‌تواند فرمول‌های پیچیده ریاضی را حل کرده و به دانشمندان در انجام تحقیقاتشان کمک کند.
• ایده‌پردازی و نوآوری: توانایی قوی o1 در استدلال، آن را به ابزاری قدرتمند برای تولید ایده‌های جدید و خلاقانه تبدیل کرده است.
• کدنویسی: مدل‌های o1 در تولید و رفع اشکال کد موثر هستند و طبق گفته شرکت OpenAI، در معیارهای کدنویسی مانند HumanEval و Codeforces عملکرد خوبی دارند. این مدل‌ها همچنین در کمک به ساخت و اجرای گردش کار چند مرحله‌ای برای توسعه‌دهندگان موثر هستند.
• خودارزیابی: یکی از ویژگی‌های جالب o1 توانایی آن در ارزیابی دقت پاسخ‌های خود است. به عبارت دیگر، o1 می‌تواند به تنهایی اشتباهاتش را شناسایی کرده و تلاش کند تا آن‌ها را تصحیح کند.
• ریاضیات: مدل هوش مصنوعی o1، به گفته شرکت OpenAI، توانایی حل مسائل ریاضی بسیار پیچیده‌ای را دارد و در این زمینه از مدل‌های قبلی خود پیشی گرفته است. برای مثال، در آزمون ورودی المپیاد جهانی ریاضی، o1 توانست به 83 درصد سوالات به درستی پاسخ دهد، در حالی که این میزان برای مدل GPT-4o تنها 13 درصد بوده است. علاوه بر این، o1 در آزمون‌های ریاضی پیشرفته دیگری مانند آزمون ریاضی دعوت‌شده آمریکا (AIME) نیز عملکرد بسیار خوبی از خود نشان داده است. این توانایی‌های ریاضی قدرتمند، می‌توانند در زمینه‌های مختلفی مانند فیزیک مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان مثال، فیزیکدانان می‌توانند از o1 برای تولید فرمول‌های پیچیده ریاضی کمک بگیرند.
• تحلیل داده‌های علمی: o1 می‌تواند داده‌های پیچیده علمی را تحلیل کرده و اطلاعات ارزشمندی از آن‌ها استخراج کند.
• آموزش و پرورش: این مدل می‌تواند به عنوان یک ابزار آموزشی قدرتمند برای دانش‌آموزان و دانشجویان مورد استفاده قرار گیرد.
• توسعه نرم‌افزار: o1 می‌تواند به توسعه‌دهندگان نرم‌افزار در نوشتن کدهای باکیفیت‌تر و سریع‌تر کمک کند.

جنجالی‌ترین هوش مصنوعی شرکت xAI، متعلق به ایلان ماسک

نحوه‌ی استفاده از OpenAI o1

• کاربران ChatGPT Plus و Team: این کاربران از تاریخ 12 سپتامبر می‌توانند به صورت دستی مدل‌های o1-preview و o1-mini را انتخاب کرده و از آن‌ها استفاده کنند.
• کاربران ChatGPT Enterprise و Education: از تاریخ 19 سپتامبر، این دسته از کاربران نیز به هر دو مدل o1 دسترسی خواهند داشت.
• توسعه‌دهندگان: توسعه‌دهندگان می‌توانند از طریق API OpenAI به مدل‌های o1-preview و o1-mini دسترسی پیدا کنند و آن‌ها را در پروژه‌های خود ادغام کنند.
• سرویس‌های شخص ثالث: برخی از سرویس‌های شخص ثالث مانند Microsoft Azure AI Studio و GitHub Models نیز دسترسی به مدل‌های o1 را فراهم کرده‌اند.

دسترسی کاربران رایگان ChatGPT

• در زمان نگارش مقاله حاضر، کاربران رایگان ChatGPT به مدل‌های o1 دسترسی ندارند!
• شرکت OpenAI قصد دارد در آینده نزدیک دسترسی به مدل o1-mini را برای همه کاربران رایگان فراهم کند.

محدودیت‌های OpenAI o1 چیست؟

به عنوان یک مجموعه مدل پیش نمایش برای یک تکرار اولیه از یک نوع جدید LLM، چندین محدودیت وجود دارد، از جمله موارد زیر:

• قابلیت‌های محدود: در حال حاضر، این مدل‌ها قابلیت‌هایی مانند جستجوی وب، پردازش تصویر و آپلود فایل را ندارند.
• محدودیت‌های API: برخی از قابلیت‌های API مانند فراخوانی تابع و پخش در این مدل‌ها پشتیبانی نمی‌شوند و دسترسی به پارامترهای تکمیل گفتگو نیز محدود است.
• سرعت پاسخگویی کمتر: به دلیل فرآیند استدلال پیچیده‌تر، مدل‌های o1 نسبت به مدل‌های قبلی کندتر پاسخ می‌دهند.
• محدودیت تعداد درخواست‌ها: در ابتدا، تعداد درخواست‌هایی که کاربران می‌توانند به مدل‌های o1 ارسال کنند محدود بود. با این حال، این محدودیت‌ها به مرور زمان افزایش یافته‌اند.
• هزینه بیشتر: استفاده از مدل‌های o1 از طریق API نسبت به مدل‌های قبلی مانند GPT-4o هزینه بیشتری دارد.

OpenAI o1 چگونه ایمنی را بهبود می‌بخشد؟

همزمان با معرفی مدل‌های جدید o1، شرکت OpenAI یک گزارش جامع منتشر کرده است که به بررسی ایمنی و خطرات احتمالی این مدل‌ها می‌پردازد. این گزارش، که به آن “کارت سیستم” گفته می‌شود، جزئیات دقیقی از مراحل ارزیابی و آزمایش‌هایی که روی مدل‌ها انجام شده است را ارائه می‌دهد.

تهدید واقعی هوش مصنوعی | نزاع حقیقت و دروغ

در این گزارش، شرکت OpenAI توضیح می‌دهد که چگونه با استفاده از روش‌های خاص و استانداردهای امنیتی، مدل‌های o1 را از نظر خطراتی مانند سوءاستفاده‌های سایبری، توانایی در متقاعد کردن افراد و همچنین میزان استقلال و خودکار بودن مدل‌ها ارزیابی کرده است.

هوش مصنوعی و ترس های غیر منطقی | چرا Chat GPT ذهن ما را نمی‌خواند؟

به عبارت ساده‌تر، شرکت OpenAI با انتشار این گزارش، شفافیت بیشتری در مورد ایمنی و امنیت مدل‌های جدید خود ایجاد کرده است و به کاربران اطمینان می‌دهد که این مدل‌ها با رعایت استانداردهای امنیتی لازم توسعه یافته‌اند.

• استدلال زنجیره‌ای: این مدل‌ها قبل از پاسخ دادن، فرآیند پیچیده‌ای از تفکر را طی می‌کنند. این روش به آن‌ها اجازه می‌دهد تا پاسخ‌های خود را اصلاح کرده و خطاها را شناسایی کنند. در نتیجه، آن‌ها بهتر می‌توانند دستورالعمل‌ها را دنبال کرده و محتوای مناسب و ایمن تولید کنند.
• مقاومت در برابر دستکاری: مدل‌های o1 در برابر تلاش‌هایی که سعی در دور زدن محدودیت‌های آن‌ها دارند (جیلبرک)، مقاومت بیشتری نشان می‌دهند. در آزمون‌های مربوطه، این مدل‌ها نتایج بهتری نسبت به GPT-4o کسب کرده‌اند که در نمودار بالا نیز به خوبی مشاهده می‌شود.
• رعایت بهتر سیاست‌های محتوا: در آزمون‌هایی که توانایی مدل را در رد محتوای نامناسب (مانند آزار، نفرت‌پراکنی و فعالیت‌های غیرقانونی) می‌سنجد، مدل o1-preview عملکرد بهتری نسبت به GPT-4o داشته است.
• کاهش تعصب: در آزمون‌هایی که عدالت در پاسخ‌گویی به سؤالات مربوط به گروه‌های مختلف جمعیتی را می‌سنجد، مدل o1-preview در 94% موارد پاسخ صحیح داده، در حالی که این رقم برای GPT-4o حدود 72% بوده است. همچنین، این مدل‌ها در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با نژاد، جنسیت و سن، عملکرد بهتری نشان داده‌اند.
• نظارت ایمنی شفاف: روش جدید “زنجیره تفکر” در مدل‌های O1، امکان نظارت بهتر بر ایمنی پاسخ‌ها را فراهم می‌کند. در یک آزمایش با 100,000 درخواست ساختگی، تنها 0.79% از پاسخ‌های مدل O1-preview به عنوان احتمالاً گمراه‌کننده شناسایی شدند که بیشتر آن‌ها ناشی از خطاهای غیرعمدی بودند تا فریب عمدی.

سوسیالیسم در عصر هوش مصنوعی هم شکست می‌خورد

تفاوت بین GPT-4o و OpenAI o1

جدول زیر مقایسه‌ای بین GPT-4o و OpenAI o1 ارائه می‌دهد که تعدادی تفاوت بین آنها را نشان می‌دهد.